Siyerin ruhunda Peygamber Efendimizin kâmilen bir şahsiyeti var ve o şahsiyet içerisinde aslında biz
varız. Siyer her ne kadar bir insanın hayatı olsa da bütün bir beşeriyetin hayatıdır çünkü Efendimiz
tüm beşeriyet için bir örnek teşkil eder. Tüm insanlık için adeta fabrika ayarı niteliğindedir.
Derslerimizden neler öğrendik ?
Aşağıdaki soruları cevaplamaya çalışarak öğrenmeye çalışalım inşaallah ...
Bismillahirrahmanirrahim.
• UHUD’A KATILMAYAN VE FİTNEYE SEBEP OLUP GERİ ÇEKİLEN MÜNAFIKLAR BU GAZVEYE
NİYE KATILDILAR?
Münafık, menfaati neredeyse orada yer alan, riski olan işlere bulaşmayan, bir yerde menfaat
elde edecekse her kılığa girip o menfaati kendi lehine çevirene kadar gayret eden tiptir.
Münafıklar Uhud’da bir risk gördükleri için yarı yolda dönmüşlerdi. Dertleri Allah Resulünü
(s.a.v.) ve sahabeyi bir şekilde sıkıntıya sokmaktı. Fırsat da orada ellerine geçmişti.
Mustalikoğulları Gazvesi’nde gidilecek kabile zengin idi ve elde edilecek ganimetlerinin çok
olduğunu biliyorlardı.
• PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V.) NİYE ONLARI DA GÖTÜRDÜ?
Allah Resulü (s.a.v.) bir nevi risk hesabı yaptı. Münafıkların kendileri ile beraber gelmeleri de
riskti, Medine’de kalmaları da ama Medine’de kalmaları daha büyük bir risk teşkil ediyordu. Bu
yüzden onların gözünün önünde olmasını istedi. Özellikle de İbn Selûl’u her gittiği yerde fitne
oluşturmasına rağmen götürdü. Kendi yanında olması bu riski biraz daha düşürüyordu.
• PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V.) NEDEN İBN SELÛL’Ü ORTADAN KALDIRMADI?
Münafıklar topluma kendilerini çok farklı bir şekilde anlatıyorlardı. Tanımayan bir insan gelip
Mescid-i Nebevi’de İbn Selûl’ü dinlese onu peygamber aşığı zannedebilirdi. Hitabeti kuvvetliydi ve
çevresindeki insanları İslam için bir şeyler yapma maksadı ile etkisi altına alıp kandırıyordu. Efendimiz
(s.a.v.) bu duruma İbn Selûl için değil o kandırdığı adamlar için katlandı. Çünkü onu öldürdüğünde o
insanları kaybedecekti. Bu yüzden Hz. Ömer istemiş olsa bile öldürülmesini istemedi.
İlerleyen zamanlarda olay farklı bir noktaya gelerek İbn Selûl’ün maskesi düştü, kendi kabilesi
onu kınamaya başladı. Böylece Allah Resulünün öldürmesine de gerek kalmamıştı. Ondan sonra Hz.
Ömer “Ya Resulallah! Yaptığın her iş benim söylediğim ve yaptığımdan daha hayırlıdır.” demiş ve
Efendimiz’in ne kadar isabetli olduğunu ikrar etmişti.
Efendimizin karşısında da üç cephe vardı, bugün bizim karşımız da üç cephe var: küfür
cephesi, nifak cephesi ve cehalet cephesi. Allah Resulü (s.a.v.) aynı mücadeleyi vermedi ve hepsiyle
ayrı savaştı. Cehalet cephesine verilecek mücadele merhamet, nifak cephesine verilecek mücadele
tedbir, küfür cephesine verilecek mücadele strateji üzeredir. Efendimiz (s.a.v.) bunu yaptı ve
yaptıklarında isabetli de oldu.
• BU GAZVEYE NİYE İHTİYAÇ DUYULDU?
Hicretin beşinci yılında Efendimizin kurduğu istihbarat ağı oldukça genişlemişti. Her taraftan
haberler geliyordu. Gelen haberlerden birisi de Müstalikoğulllarının Medine’ye saldırmak için hazırlık
yaptıkları idi. Güçlü ve zengin bir kabile idiler. Efendimiz’in ve Müslümanların gücünün büyüyüp
kendilerine ulaşacaklarını düşündüler ve onlardan evvel harekete geçmek istediler. Müreysî oğulları
Medine’ye 96 mil/160 km uzaklığında. Orası kervanlarının geçip geldiği bir yer de olduğu için de
endişelenmişlerdi. Kabile reisleri Hâris b. Ebû Dırâr idi.
Allah Resulü (s.a.v.) bu durumdan haberdar olunca Büreyde b. Husayb el-Eslemî’yi saldırmak
için hazırlandıklarını teyit etmesi için kabileye gitmekle görevlendirdi. Büreyde b. Husayb oraya
gittiğinde daha iyi gözlem yapabilmek için Müslüman olduğunu gizleme adına Efendimiz’den icazet
istedi. Allah Resulü (s.a.v.) bunu onaylayınca kabileye gitti ve Hâris b. Ebu Dırâr ile muhabbet kurmayı
başardı. Ondan bu bilginin doğru olduğunu öğrendi ve Efendimiz’in yanına gelerek durumu onayladı.
Allah Resulü (s.a.v.) haberi teyit ettirince 700 sahabe ile Müreysî sularının olduğu yere doğru
yola çıktı. Medine ile arası 160 km’dir. Yol güzergâhı itibari ile zorlu bir sefer idi ve askeri seferden
ziyade daha büyük hadiseler yaşanmıştı. Müslümanlar kuyunun başında konakladılar. Efendimiz
(s.a.v.) orada gözdağı vermek için ciddi bir operasyon yaptı. Çatışma başladıktan kısa bir süre sonra da
Müslümanlar galip geldi. Kabilenin en ileri gelenlerinin de içinde bulunduğu 500-600 kişiyi esir aldılar.
Aralarında kocası öldürülmüş olan Hâris b. Ebû Dırâr’ın kızı Cüveyriye annemiz de vardı.
• BİR CAHİLİYE DAVASI OLARAK IRKÇILIK
2000 tane deve, 5000 tane koyunun da içinde bulunduğu bol miktarda ganimet elde edildi.
Bu Müslümanların çok hoşuna gitmişti ama münafıkların başka oyunları da vardı. İbn Selûl fitne
çıkarmak için fırsat kolluyordu. Allah (c.c.) ona bu gazve sırasında iki tane fitne ateşi yakma imkânı
verdi. Onlardan biri şöyle gerçekleşti:
Su kuyusunun başında sırayla herkes suyunu çekiyordu. Muhacirlerden Cahcaş b. Mes’ud ile
Ensardan Sinan b. Veber arasında kuyudan su çekme sırasında kovaların birbirine karışması nedeniyle
kavga çıktı. İkisi de aşiretlerini yardıma çağırdılar. Ensar-muhacir kardeşliği bir anda darbe aldı. İbn
Selûl fırsattan yararlanarak olayı karıştırmaya başladı. Ensarın yer yurt vererek muhacirlere fazla yüz
verdiğini, muhacirlerin de bunların karşılığında “Besle kargayı, oysun gözünü.” tabiri ile nankörlük
ettiklerini dile getirdi. Eğer Medine’ye dönerlerse aziz olanların (ensarı kastediyordu) zelil olanları
(muhacirleri kastediyordu) sürüp çıkaracağını söyledi ve insanları kışkırttı. Allah Resulü (s.a.v.)
haberdar olunca olaya müdahale etti. Yapılanın cahiliye kalıntısı olduğunu, onlara ait olmayan ya da
Allah’ın onlara ikram ettiği bir şeyden dolayı üstünlük sağlamanın İslam dışı olduğunu belirtti.
“Irkçılığa çağıran bizden değildir! Irkçılık yolunda kavga veren bizden değildir! Irkçılık yolunda ölen
bizden değildir!” dedi.
Asabiyet ve ırkçılık dediğimizde meseleyi sadece kavmiyetçilik (ırk) olarak algılıyoruz. Bu işin
ana ayağıdır ama buna ilave olarak hemşerilik asabiyeti, yaş asabiyeti, cinsiyet asabiyeti, mensubiyet
asabiyeti gibi başka asabiyetler de mevcut durumda. Ancak Allah Resulü (s.a.v.) üstünlüğün takvada
olduğunu defalarca vurgulamıştır. Takva, gördüğün her mümini kendinden hayırlı zannetmendir!
Sahabe kendi kavimlerini sevmelerinin ırkçılık olup olmadığını sorduğunda Efendimiz (s.a.v.)
hayır cevabını vermiştir. “Irkçılık odur ki senden olan birisi senden olmayan birisine zulüm ettiğinde
sırf senden olduğu için onu görmemendir. Ve sırf senden olduğu için o zulme arka çıkmandır.”
buyurmuştur. Bu tarz asabiyetlerinin hepsinin ayağının altında olduğunu söylemiştir. Onun ayağının
altında olanı başımıza koyduğumuzda başımızı da onun ayağının altına koymuş oluruz. Bugün ne yazık
ki biz de ehli küfre fırsat vermekteyiz.
Bunun üzerine Allah Resulü (s.a.v.) öğle vakti sahabeyi ayaklandırdı ve neredeyse 5-6 saat
boyunca yürüttü. Bir yere gelince tamam dedi ve istirahate çekildiler. Herkes çok yorgundu ve
uyudular. Kalktıklarında ırkçılık noktasında kalplerinde hiçbir şey kalmamıştı. Allah Resulü bunu
yapmakla; eğer mümin boş kalırsa şeytanın oyuncağı olacağını gösterdi. Bunun için mümin kıyamet
kopsa bile elindeki hurma fidanını dikme adına gayret içerisinde olur.
• İFK HADİSESİ
Ordu istirahat ettikten sonra harekete geçeceği bir sırada Aişe annemiz ihtiyacı için ordunun
dışına çıkmıştı. Dönüp geldiğinde kolyesini düşürdüğünü fark etti.
(Bu gazve bazı şeylerin ortaya çıkabilmesi için birçok hadisenin gerçekleştiği bir gazve
olmuştu. Çok önemli mesajlar verdi. O mesajlar için de sahabeden bazıları kurban olmuştu. Hz. Âişe,
Safvan b. Muattal, Zeyd b. Hârise, Zeynep binti Cahş, Zeyd b. Erkam ve Cüveyriye binti Hâris bu
olaylarda kurbanlığı en üst safhada yaşamış sahabilerdi.)
Hz. Âişe annemiz gerdanlığını düşürünce orduya yetişebileceğini düşünerek onu aramaya
koyuldu. Uzun bir arayıştan sonra gerdanlığını buldu ama geri döndüğünde ordu gitmişti. O zamanlar
hanımlar devenin sırtına konan, kadınlara mahsus, hevdec denilen üstü kapalı bir çeşit sandığa
bindiriliyordu. Hz. Âişe annemiz zayıf olduğu için hevdeci taşıyanlar onu hevdecin içerisinde
zannettiler. Bunun üzerine Âişe annemiz ordunun nasıl olsa yokluğunu fark edip geleceğini düşünerek
bulunduğu yerde beklemeye karar verdi ve orada uyuyakaldı. Bir müddet sonra Safvan b. Muattal
yanına geldi.
Safvan b. Muattal’ın hastalık derecesinde uykuya zafiyeti vardı. Resulullah’a (s.a.v.)
uyanamadığını söyledi. Allah Resulü de ona izin verdi ve ne zaman uyanırsa arkadan gelerek artçılık
yapmasını söyledi. Efendimiz onun için böyle bir terbiye yöntemine girdi ve zafiyeti bir kabiliyete
dönüştürmüş oldu. (Safvan b. Muattal (r.a.), Adıyaman Samsat’ta yatmaktadır.)
Safvan b. Muattal (r.a.) bir karartı gördü, biraz yaklaşınca onun insan olduğunu, biraz daha
yaklaşınca onun Âişe annemiz olduğunu anladı. Orada sadece “inna lillâhi ve inna ileyhi raciun” dedi
ve Âişe annemize neden geride kaldığını bile sormadı. Devesini getirip annemizin önüne çöktürdü ve
o bindikten sonra da orduya yetişmek için yola devam ettiler.
Onlar gelene kadar fitne baş göstermişti. İbn Selûl su kuyusunun başında olanlardan dolayı bir
sürü söz söylemişti. O sözleri genç bir delikanlı olan Zeyd b. Erkam duydu ve Allah Resulü’ne
söylemeye karar verdi. Efendimiz (s.a.v.) ona; bunları İbn Selûl’ün söyleyip söylemediğini, aralarında
bir düşmanlık olup olmadığını ve hiçbir ekleme çıkarma yapmadan aynen duyduklarını söyleyip
söylemediğini sordu. Zeyd (r.a.) hepsinde duyduğunu doğruladı. Efendimiz (s.a.v.) hiçbir şey
söylemedi.
Zeyd (r.a.) Efendimiz’in yanından çıkınca İbn Selûl durumu öğrendi ve kendi kabilesinden
birkaç kişiyi de kendisine şahit tutarak Zeyd’in söylediklerini söylemediği dile getirdi. Bunun üzerine
Zeyd b. Erkam Allah’a gerçeğin ortaya çıkması için vahyin inmesi adına dua etti. Onun bu duası
üzerime Münafikûn suresi nazil oldu. Ayetler geldiğinde Efendimiz (s.a.v) Zeyd’i (r.a.) yanına çağırdı ve
“Allah indirdiği ayetlerle seni doğruladı.” müjdesini verdi. Zeyd b. Erkam Allah tarafından doğrulayan
ve doğrulanan bir genç idi.
Ayetler geldikten sonra Efendimiz (s.a.v.) yine hiçbir şey söylemedi. Hz. Ömer gelip İbn Selûl’ü
öldürmek istediği burada söylemişti ama Allah Resulü izin vermedi.
İbn Selûl’ün tam adı Abdullah b. Übey b. Selûl’dür. Oğlunun adı da Abdullah idi ve babasının
aksine o mümindi. Allah Resulüne gelip babasını öldürmek için izin istedi. Eğer başkası öldürürse
şeytanın bunu kendisine ağır gösterip o mümin kardeşine karşı yüreğinde bir kin beslemesinden
endişe ettiğini, bu yüzden kendisi öldürmek istediğini beyan etti. Ama Efendimiz müsaade etmedi.
“Ben başkalarına Muhammed yakınlarını, adamlarını öldürtüyor dedirtmem!” dedi.
Abdullah (r.a.) bunun üzerine Medine’ye yaklaştıklarında bir tepenin üzerinde durup kılıcını
çekti. Babasına eğer şu cümleyi söylemezse onu Medine’ye sokmayacağını söyledi: “Müminler azizdir,
münafıklar ve kâfirler de zelildir. Aziz olanlar Medine’de yer edinecek, zelil olanları da Allah daha da
zelil edecektir.” İbn Selûl oğlundaki kararlılığı görünce bu cümleyi söylemek zorunda kaldı ve Abdullah
da o zaman babasının girmesine müsaade etti. Efendimiz (s.a.v.) bunu duyunca onun için hayır
dualarda bulundu.
Hz. Âişe annemiz ve Safvan b. Muattal (r.a.) saatler sonra döndüklerinde münafıklar iftirayı
açıklıkla lanse etmeyip farklı kalıplarla yaptılar ve bu da insanlar arasında yayıldı. Döndüklerinde
Medine’de dört ayrı tavır ortaya çıkmış oldu:
* Münafık tavrı → Ağızlarında geveleye geveleye fitnenin daha çok yayılmasını sağlayanlar.
* Cahil Müslüman tavrı → Acaba mı? Olabilir mi? diye konuşanlar. Bunlar arasında Hassan b.
Sâbit, Mistah b. Usâse ve Hamne binti Cahş (Mus’ab b. Umeyr’in eşi ve Zeynep binti Cahş’ın
kızkardeşi) yer alıyordu. Olayın sonunda bunlara iftira haddi uygulandı.
* Sessiz Müslüman tavrı → Sessiz kalıp karışmayanlar ama bu zümre de kınanmıştı.
* Olgun Müslüman tavrı → “Bu iftirayı işittiğiniz zaman, iman eden erkek ve kadınlar, kendi
(din kardeş)leri hakkında iyi zan besleyip de, “Bu, apaçık bir iftiradır” deselerdi ya!” (Nur 24/12)
İftirayı duyup buna inanmayan ve tarafını belli edenler.
Abdullah İbn Abbas (r.a.) “Dört tane kişiyi Allah ayetleriyle teskiye etti/arındırdı.” demiştir.
Onlar Hz. Yusuf, Hz. Musa, Hz. Meryem ve Hz. Âişe idi.
Hz. Âişe annemizin hiçbir şeyden haberi olmadı. Seferden döndüğünde hastalandı ve 20 gün
ateşli bir halde yattı. Allah Resulü (s.a.v.) normal zamanda gösterdiği ilgiyi göstermeyince ve odasına
seyrek uğrayınca bir şeyler olduğunu sezmişti ama hakkında yapılan dedikodulardan haberi yoktu.
Allah Resulü (s.a.v.) Âişe annemizin masum olduğuna inanıyordu ama olaya itiraz etse ya da
Hz. Aişe’yi kendiliğinden teskiye etse idi münafıklar hanımı diye olayın üstünü örttüğünü
düşüneceklerdi. Birilerini cezalandırsa yine fitne ateşi sönmeyecekti. İlahi irade müdahale etmeliydi
ve bu yüzden Allah Resulü (s.a.v.) sabretti ve bekledi.
20 gün sonunda Hz. Âişe annemiz dışarıya çıktı. Yanında Mistah b. Usâse’nin annesi vardı.
Ümmü Mistah üç kere üstündeki örtüye basıp düştü ve her kalktığında da “Allah Mistah’ın burnunu
yere sürtsün!” dedi. Âişe annemiz niye böyle söylediğini sorduğunda oğlunun bu dedikoduyu
anlattığını söyledi. Hz. Âişe annesi ile babasının ve Allah Resulü’nün de bundan haberi olduğunu
öğrenince Allah Resulü’ne gönül koydu. Sonra da Hz. Peygamber’den izin alıp babasının evine gitti.
Hz. Ebubekir ve eşi Ümmü Rûman kızlarını teskin etmeye çalıştılar. Aradan bir müddet
geçtikten sonra Allah Resulü de geldi ve Âişe annemize: “Eğer mâsum isen Allah seni temize
çıkaracaktır, bir günah işledinse tövbe et ve affını dile; Allah tövbekârları bağışlar” dedi. Âişe annemiz
bu işi yapmadığını, Allah’ın bu noktada kendisine bir hayır kapısı açacağını, ne söylese şüphe ile
karşılayacağını ifade etmiş ve artık Hz. Ya‘kūb gibi sabredip Allah’tan yardım dilemekten başka
çaresinin bulunmadığını söyledi.
Allah Resulü (s.a.v.) sahabe ile istişare etmek için bir hutbe irât etti ve fitne ateşini
söndürmeleri için onlardan talepte bulundu ancak bu Hazrec ile Evs arasındaki kavganın yeniden
alevlenmesine sebep oldu. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.v.) evine çekildi ve Ümmü Eymen annemiz
ile, Hz. Ali ile, Berîre adlı câriye ile, Zeyneb bint Cahş ile istişareler etti. Her birisi Allah Resulü’nü
rahatlatacak şeyler söylediler.
Hz. Ömer ile istişare ettiğinde o Efendimize bir anılarını hatırlatarak teskinde bulundu: Bir gün
namaz kılarlarken Allah Resulü (s.a.v.) terliklerini çıkarmıştı. Bunun üzerine sahabe de terliklerini
çıkardı. Namaz bitince Allah Resulü terliklerinde necaset bulunduğunu Cebrail (a.s.) haber verdiği için
çıkardığını söylemişti. Hz. Ömer bu olayı hatırlattıktan sonra “Ya Resulallah! Eğer Cebrail (a.s.) senin
terliğine bulaşmış ufacık bir necaset için geldiyse, namusuna bulaşan necaset için de gelecektir. Ve
Allah vahyini indirecek, bu noktada senin gönlündeki fırtınaları dindirecektir.” dedi ve dediği gibi de
oldu.
Efendimiz (s.a.v.) Aişe annemizin yanında iken Nur suresi 11-26. ayetleri nazil oldu. Efendimiz
ayetleri okudu ve Medine’deki ateş söndü. Arkasından Münafikûn suresinin ayetleri ile münafıkların
çevirdikleri oyunlar ve yaptıkları konuşmalar da açığa çıkmış oldu.
Yıllar sonra aynı olay Maria annemizin de başına geldi ama bu sefer bir sahabi bunda
inanmadı çünkü derslerini almışlardı.
(Bir mümin olarak yapmamız gereken birisi hakkında bir şey duyduğumuz ya da gördüğümüz
zaman hüsn-ü zânda bulunmak ve irdelememektir.)
Hz. Ömer (r.a.) yatmayan biriydi ve geceleri Medine’de dolaşırdı. Bir gün bir evden olumsuz
sesler duydu ve yerine gelerek askerlerinden falanca evde zina yapıldığına dair şeyler duyduğunu ileri
sürerek o evdekileri tutuklayıp getirmelerini istedi. Hz. Ali onu durdurdu ve böyle bir sebepten dolay
ceza veremeyeceği söyledi. “Eğer o evin sahiplerinin isimlerini ifşa etseydin, vallahi sana iftira haddi
uygulansın diye sana talepte bulunurdum çünkü dört tane şahidin olana kadar bunu konuşmak caiz
değildir.” diyerek onu uyardı. Hz. Ömer de orada durdu.
• CÜVEYRİYE VALİDEMİZİN GELİŞİ
Cüveyriye validemiz Benî Mustaliḳ kabilesi reisi Hâris b. Ebû Dırâr’ın kızıdır. Esirlerin arasında
idi ve ashaptan birinin hissesine düştü. Esaretten kurtulmak için Hz. Peygamber’in yanına gitti ve
kendisini tanıtarak fidyesinin ödenmesi hususunda yardımcı olmasını istedi. Bunun üzerine fidyesini
ödeyen Hz. Peygamber’in evlilik teklifini kabul ederek “müminlerin annesi” oldu.
O, Allah Resulü ile bunları konuştuğu sırada babası esir düşen kızının fidyesini ödemek için
bazı develeri önüne katarak Medine’ye gelmişti. Ancak develerden iki tanesi çok hoşuna gittiği için
saklamaya karar verdi. Allah Resulü’nün huzuruna geldiğinde geliş sebebini beyan etti ancak kızı
Müslüman olacağını ve Resulallah ile evleneceğini söyledi. Bunun üzerine Hâris b. Ebû Dırâr kızını ikna
etmek için develer getirdiğini söylediğinde Allah Resulü (s.a.v.) iki deveyi gizlediğini söyledi. Hâris b.
Ebû Dırâr bunu duyunca yaptığını kendisinden başkası bilmediği için şaşırdı ve orada iman etti.
Hz. Peygamber’in Cüveyriye ile evlendiğini duyan sahabe Resûl-i Ekrem’i memnun etmek için
Cüveyriye annemizin esir olan akrabalarını azat ettiler. Azat edilen her esir de bu ikramı gördüğü için
Müslüman oldu. Mustalikoğulları’nın tamamı bu evlilikten sonra İslâmiyet’i kabul ettiler.
• TEYEMMÜM AYETİ
Hz. Âişe annemiz gerdanlığı bulup geldikten sonra bir yerde tekrar düşürdü ve yeniden
aramaya koyuldu. Bu sefer ordu ashabını kendisini beklemesi konusunda uyardı. Ordu beklediği
sırada namaz vakti girdi. Bulundukları yerde abdest almak için su da yoktu. Hz. Ebubekir (r.a.) bu
durum üzerine çok sinirlendi ve kızına kızdı. Allah Resulü (s.a.v.) ise hiçbir şey söylememişti.
Saatler geçince Nisa suresinin 43. Ayeti bu mesele hakkında nazil oldu ve teyemmüm
gündeme gelmiş oldu.
“Ey iman edenler! Sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar, bir de -yolcu olmanız
durumu müstesna- cünüp iken yıkanıncaya kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur veya
yolculukta bulunursanız veyahut biriniz abdest bozmaktan gelince ya da eşlerinizle cinsel ilişkide
bulunup, su da bulamazsanız o zaman temiz bir toprağa yönelip, (niyet ederek onunla) yüzlerinizi
ve ellerinizi meshedin. Şüphesiz Allah, çok affedicidir, çok bağışlayıcıdır.”
Sahabe sonra gelerek Hz. Ebubekir’e yaptıkları her işte ne kadar hayırlı bir aile olduklarını
söylemişlerdir.
• ZEYNEP BİNT CAHŞ’IN PEYGAMBER HANIMI OLUŞU
Allah Resulü (s.a.v.) birçok evliliğini Allah’ın (c.c.) emretmesi ile yapmıştır. Zeynep bint Cahş
ile evlenmesi de böyle oldu.
Zeynep annemiz Efendimiz’in halasının kızı idi. Annemizin Allah Resulü’nde gönlü vardı ve
Efendimiz talip olsun diye 32-33 yaşına kadar bekledi. Allah Resulü (s.a.v.) de bir gün gelip evlatlığı
Zeyd b. Hârise için Zeynep annemizi istedi. O da kabul etti ama Efendimiz ne kadar uğraşsa da
evlilikleri yürümedi. Bir yıl kadar süre sonunda ayetler meseleye müdahale etti çünkü onların
üzerinden evlatlık hukuku gelecek ve cahiliyeye ait bir gelenek ortadan kalkacaktı.
“Hani sen Allah’ın kendisine nimet verdiği, senin de (azat etmek suretiyle) iyilikte
bulunduğun kimseye, “Eşini nikâhında tut (onu boşama) ve Allah’tan sakın” diyordun. İçinde,
Allah’ın ortaya çıkaracağı bir şeyi gizliyor ve insanlardan çekiniyordun. Oysa kendisinden
çekinmene Allah daha lâyıktı. Zeyd, eşinden yana isteğini yerine getirince (eşini boşayınca), onu
seninle evlendirdik ki, eşlerinden yana isteklerini yerine getirdiklerinde (onları boşadıklarında),
evlatlıklarının eşleriyle evlenmeleri konusunda mü’minlere bir zorluk olmasın. Allah’ın emri
mutlaka yerine getirilmiştir.” (Ahzâb 33/37)
Ayetler inince Zeyd b. Hârise Zeynep annemizi boşadı ve Allah Zeynep validemizi ayetleri ile
Allah Resulü’ne nikâhladı. Hz. Âişe annemiz bununla ilgili iki şey söylemiştir:
- Bu hüküm Efendimiz’e çok ağır gelmişti ama bunu gizleyemezdi, mecburen söyledi. Ayetler
bu konuda Allah Resulü’nü münafıklardan çekinmemesi konusunda uyarmıştı.
- Resulallah’ın eşleri olarak hepsinin nikâhlarının yerde ama Zeynep annemizin nikâhının
göklerde kıyıldığını söylemiştir.
Zeynep binti Cahş annemiz “Ümmü’l Mesâkin (miskinlerin anası)” olarak anılırdı. El işleri
yapar ve ondan kazandığı parayı saymadan infak ederdi. Medine’de onun elinden geçimini sağlayan
onlarca dul kadın ve yetim çocuk vardı.
Hz. Ömer, hilafeti döneminde birçok ganimet geldiğinde 12 bin dirhemi Zeynep annemize
gönderdi. Zeynep annemiz gelen paranın üzerini örttü ve hiç saymadı. Elini daldırıp ne geldiyse
yanındaki hizmetliye veriyor ve dağıtmasını söylüyordu. Hz. Ömer onun dağıtacağını bildiği için ekstra
bin dirhem daha yolladı ve Zeynep annemiz onu da dağıttı. Ama bir yandan da Allah’a bu kadar para
ile imtihan etmemesi için dua etmişti ve ondan sonra da bir daha para gelmedi.
Hz. Aişe annemiz onun hayrı çok yapan birisi olduğunu vefat ettiğinde onun arkasından
ağlayanlardan anladıklarını söylemiştir.
*
KENDİMİZE NOT:
İtikâf Ramazanın en önemli sünnetlerinden biridir. Efendimiz (s.a.v.) itikâfa çok önem verirdi.
Bir yıl yapmazsa diğer yıl telafi ederdi. Mesela hicretin ilk senesi Bedir’de olduğu için yapamamıştı. 8.
Yılda da Mekke’nin fethi gerçekleştiği için yapamadı. Son Ramazanında 20 gün yaparak itikâfın
ehemmiyetini ortaya koydu.
İtikâf, Hira’yı yeniden yaşamaktır. Biraz dünyadan uzaklaşarak kendimizle yüzleşmemiz ve
Allah’la aramızdaki adımları güçlendirmemiz için güzel bir fırsattır. Çünkü “Nefsini tanıyan Rabbini
tanır.” Ondan sonra hayatımızı o yüzleşmeden aldığımız kazanımla devam ettirmeye gayret
göstermeliyiz.
Allah Resulü (s.a.v) itikâfı son 10 günde yapardı ama itikâf bir iki gün, hatta birkaç saat bile
yapılabilir. Bu yüzden itikâfı tecrübe etmek gerekir.
“İtikâfta olan, günahlardan uzaklaşır, her iyiliği işlemiş gibi sevaba kavuşur." (İbni Mace)
"Bir devenin iki sağımı kadar itikâf eden, bir köle azat etmiş gibi sevab kazanır." (Tenvir)
"Ramazan'da on gün itikâf eden, iki defa (nafile) hac yapmış gibi sevab kazanır." (Beyheki)
"Allah rızası için bir gün itikâf, insanı Cehennem'den çok uzaklaştırır." (Taberani)
Bismillahirrahmanirrahim.
• EFENDİMİZ VE ASHABI MEDİNE’YE DÖNDÜKTEN SONRA NE OLDU?
Efendimiz (s.a.v.) ve sahabe Medine’ye çok zor bir biçimde döndüler çünkü hepsi yaralıydı.
(Bu konuda kaynaklarımızda hangi sahabenin kaç yerinden yaralandığına dair bilgiler bile yer alır.)
Efendimiz (s.a.v.) yoldayken Hassan b. Sabit’ten şiir okumasını istedi. Hassan b. Sabit bir iki satır
Uhud’la ilgili şeyler söyledikten sonra Bedir ile alakalı satırlar okudu çünkü onları ayağa kaldıracak
olan şey Bedir idi.
Günlerden Cumartesi ve akşam vakitleri idi. Allah Resulü (s.a.v.) Mescid i Nebevi’nin önüne
gidecekti ama atından inemedi. O anda Sa’d b. Muâz ve Sa’d b. Ubâde durumu fark edip yardımına
koştular. Allah Resulü (s.a.v.) öyle yaralıydı ki hazırlığını bitirdikten sonra namazı kıldıracak gücü
kendinde bulamadı ve ilk kez oturarak namazı kıldırdı. O varken kimse onun önüne geçmezdi,
mecburen imameti Efendimiz yapmalıydı. Ama acı çekerken bile ümmetini, sahabesini düşündü.
Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ali’yi Mekke müşriklerinin peşine düşmesi için görevlendirdi ve onların
develerine mi yoksa atlarına mı bindiklerini gözlemesini istedi. Eğer develerine binip atlarını yanlarına
alıyorlarsa bu Mekke’ye gidiyorlar demekti ama atlarına binip develerini yanlarına alıyorlarsa bu
saldırı için Medine’ye geliyor olduklarına işaretti çünkü bu yönde söylentiler dolaşıyordu. Hz. Ali
denileni yaptı ve onların develerine binip gittiklerini söyledi. Efendimiz (s.a.v.) peygamber kimliğiyle
beraber bir lider olarak o anda Medine’de oluşan tüm olumsuz havaları dağıtması gerekiyordu. Bunun
için Uhud’a katılanların -sadece onlar olmak üzere- ertesi gün hazır olmalarını ve düşmanın peşine
düşeceklerini buyurdu.
• HAMRÂÜLESED
Hamrâülesed düşmana gözdağı, dosta yeniden can suyu vermektir. Dedikoduların önüne set
çekmektir, dertlere derman olmak, düşüşlere yeniden şahlanmaktır. Hamrâülesed olmasaydı insanlar
günlerce Uhud’u konuşup yas tutacaklar, moralleri düşecekti ki münafıklara fırsat doğacaktı. Zaten
İbn Selûl yoldan döndüğü için ‘ben demedim mi’ diyerek kendini haklı göstermeye çalışmıştı bile.
Onun için Allah Resulü (s.a.v.) yeniden onların bütün planlarını alt üst etti. Bir gün sonra da İbn Selûl
“Muhammed bizi bir daha yıktı.” dedi.
Hamrâülesed, Medine’ye 20 km uzaklıktadır (Bedir yol üzerinde) ve kırmızı aslan demektir
(dağ uzaktan öyle göründüğü için Araplar bu ismi kullanmışlar). Buraya gelenler sadece Uhud’a
katılanlar idi. Çok ağır olan birkaç kişi dışında kalanların hepsi vardı. Bunların dışında Efendimiz (s.a.v.)
Uhud’a katılmamış olmasına rağmen -özel bir gerekçeyle- Cabir b. Abdullah’ın katılmasına müsaade
etti.
(İslam medeniyetinin çocukları menkıbe çocuklarıdır. Ama biz onları uyumak için değil,
uyanmak ve yeniden yazmak için dinleriz. Abduleşhel mahallesindeki iki kardeşin menkıbesi gibi.)
Abdullah b. Sehl ve kardeşi Râfi b. Sehl, Allah Resulü (s.a.v.)’nün çağrısını duyunca ağır yaralı
olmalarına rağmen birbirlerini taşıma pahasına bile olsa gideceğiz dediler. Ve yolun birçok yerinde
Abdullah b. Sehl (r.a.) kardeşini sırtında taşımak zorunda kaldı.
Üseyd bin Hudayr (r.a.) kalkacak mecali yokken, ölse bile Efendimizin çağrısına icabet emiş bir
halde ölme arzusuyla yerinden kalktı. “Eğer Allah Resulü bizi hayat verecek bir çağrıya davet ettiğinde
icabet etmezsek yazıklar olsun bize!” dedi. Böylece sahabe Efendimizin çağrısı ile yeniden dirilmiş
oldu.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Hamrâülesed’e geldiğinde orada bir adamın uyuduğunu gördü.
Sahabeden adamı uyandırmalarını istedi. Uyuyan kişi Ebu Azze idi (Mekke müşriklerinden bir şair).
Ebu Azze Bedir’e gelmiş, orada esir olarak tutuklanmış ve Allah Resulü’nün huzuruna çıkarıldığında
Efendimiz’e müşrikler tarafından zorla getirildiğini söyleyip serbest bırakılmasını istemişti. Bir daha
gelmeyeceğine dair de sözü vardı. Sahabe onu uyandırdıktan sonra yine kavminin zorla getirdiği öne
sürdü. Efendimiz (s.a.v.) bunun üzerine hakkında yazdığı şiirlerin hesabını sordu çünkü Ebu Azze
şiirlerinde Allah Resulü’nü kandırdığını yazmıştı. Affetmesi için yalvardı. Allah Resulü (s.a.v.) “Ben
bir daha aynı sevinci sana ve Mekke’deki müşriklere yaşatmam. Mümin, bir delikten iki defa
sokulmaz.(Mümin, iki defa aynı yanılgıya düşmez)" (Buhârî, "Edeb", 83; Müslim, "Zühd", 63)
buyurdu ve öldürülmesine hükmetti.
Sünnetin en güzel tariflerinden birisi doğru işi doğru zamanda yapmaktır. Allah Resulü (s.a.v.)
de bunu yaptı.
Efendimiz (s.a.v.) orada geceledi. Yaklaşık 500 küsur civarında idiler. Efendimiz (s.a.v.)
sahabeden odun toplamalarını, birbirlerinden biraz uzak durmalarını ve düşmana çok görünmek için
her birinin iki ateş yakmalarını buyurdu. Sahabeden biri çıkıp yaktıkları ateşe dışarıdan bakmış ve
görünen manzaradan kendilerinin bile korktuğunu dile getirmiştir.
O anda Huzâ kabilesinden Ma’bed b. Ebî Ma’bed Resulullah’ın huzuruna geldi. Allah
Resulü’ne Uhud’da olanlara çok üzüldüğünü ve eğer müsaade ederse Ebu Sufyan’a gidip
Müslümanların çok güçlü bir ordu ile peşlerini düştüğünü söyleyip onları korkutmak niyetinde
olduğunu beyan etti. Efendimiz (s.a.v.) de buna izin verdi. Ma’bed b. Ebî Ma’bed, Ebu Sufyan’ı bularak
ona Hz. Peygamber’in büyük bir ordu kurduğunu, Müslümanların çok öfkeli olduklarını ve kendisinin
bile korktuğunu söyledi. Ebu Sufyan çok korktu ama belli etmemeye çalıştı ve Mekkelilere hazırlanıp
gitmelerini söyledi.
O anda da Abdulkays oğullarından bir heyet Medine’ye doğru yola çıkıyordu. Ebu Sufyan o
ailenin liderini tutup ondan Hz. Peygamber’e Mekkelilerin başka orduların da katılması ile daha da
güçlü bir hale geldiklerini haber verip Resulullah’ı korkutmasını istedi. Karşılığında da Ukaz panayırına
geldiğinde kuru üzüm vereceğini söyledi. Adam, Resulullah’ın huzuruna giderek Kureyşlilerin
söylediklerinden bahsedince Efendimiz (s.a.v.) ve sahabe hep bir ağızdan “Hasbünallahü ve ni’mel
vekil/Allah bize yeter, O ne güzel vekildir.” dediler.
Müminlerin tavrı böyleydi ve ayetlere konu oldu: “Bazı münâfık kişilerin müslümanlara
‘düşmanlarınız size hücum için hazırlandılar; aman onlardan sakının!’ demeleri, onların imanlarını
bir kat daha arttırdı ve ‘Allah bize yeter, ne güzel vekildir O!’ dediler. Bunun üzerine onlara hiç bir
zarar dokunmadan, Allah’ın nimet ve ikrâmlarıyla döndüler. Böylece Allah’ın rızâsına tâlip oldular.
Allah büyük kerem sahibidir.” (Âl-i İmrân 3/173-174)
Allah Resulü (s.a.v.) Hamrâülesed’de üç gün kaldı ve geri geldi. Böylelikle düşmanın arkasına
düşmesi ile Mekke’deki propagandaları yerle bir etmiş oldu.
Ertesi gün İbn Selûl gelip mihrabın yanındaki yerde konuşma yapacaktı. Ensar da o konuşma
yapmasın diye aralarında anlaştı ve o konuşacağı sırada İbn Selûl’ü bir anda kollarından ve
ayaklarından tutup mescidin dışarısına attılar. İbn Selûl bir daha orada konuşamadı.
• İKİ ACI HADİSE: RECÎ VE Bİ’Rİ MAÛNE VAKASI
İkisi olay da hicretin üçüncü yılında oldu ve İslam tarihinin en acı olaylarındandır.
• RECÎ VAKASI
Civar kabilelerden (Lihyân oğulları, Adel kabilesi ve Kare kabilesi) Efendimize (s.a.v.) zarar
vermek istediler ama güçleri yoktu. Efendimiz (s.a.v.) orada bir saldırı haberi duyunca Abdullah b.
Üneys isimli bir sahabiyi göndererek liderlerden bir tanesinin işini bitirmişti. Hal böyle olunca kabileler
ordu ile Müslümanların karşısına çıkmanın fayda etmeyeceğini anlayınca oyunlar kurmaya başladılar.
Efendimize (s.a.v.) gelerek Müslüman olduklarını ve kendilerine imanı ve Kur’an’ı öğretmek üzere bir
grup muallim göndermesini istediler.
Efendimiz (s.a.v.) her iki olayda da endişelenmesine rağmen tebliğ aşkı endişesine galip geldi
ve ‘ya iman ederlerse’ düşüncesi ile muallimleri göndermeye karar verdi. (Ama ne yazık ki kabileler
onları halkları ile buluşturmayacaktı.) Efendimiz (s.a.v.) muallim olarak gidecek sahabileri gönüllülük
üzere seçti. Sahabe bu noktada çok hevesliydi.
Allah Resulü (s.a.v.) bir rivayete göre 10, doğru ve sağlam olan diğer bir rivayete göre ise 7
kişiyi başlarında bir rivayete göre Mersed b. Ebî Mersed ile, sağlam olan bir diğer rivayete göre de
Âsım b. Sâbit ile heyeti belirleyip kabileyle beraber gönderdi. Kabileden 200 kişi Recî kuyularının
başına geldiklerinde pusu kurup Müslümanları ok yağmuruna tuttular. Önce teslim olmalarını
istediler ama Müslümanlar karşı koydukları için çatışma çıktı. Müslümanlardan 4 tanesi orada şehit
oldu, 3 tanesi de yakalandı.
Recî kuyusu Mekke’ye 60-65 km uzaklıktaki bir yerdir.
Bu, 7 sahabenin (Mersed b. Ebî Mersed (r.a.), Halid b. Bükeyr (r.a.), Asım b. Sabit (r.a.),
Hubeyb b. Adîyy (r.a.), Zeyd b. Dessine (r.a.), Abdullah b. Tarık (r.a.), Muattıb b. Übeyd (r.a.)) dâhil
olduğu bir seriyye idi. Dört tanesi şehit olduktan sonra geriye Hubeyb b. Adîyy (r.a.), Zeyd b. Dessine
(r.a.), Abdullah b. Tarık (r.a.) kalmıştı.
Şehit olanlardan Asım b. Sabit (r.a.) Uhud’da Mekke’nin ileri gelen kadınlardan birisinin iki
oğlunu öldürmüş, kadın da ah ettiği için başına 100 deve koymuştu. Kabiledekiler bunu bildikleri için
onun ölüsünü Mekke’ye götürmek istediler. Asım b. Sabit’in naaşını almak için yaklaştıklarında
nereden geldiklerini bilemedikleri bir arı sürüsü etraflarını sardı. Allah arılarla Asım b. Sabit’i
koruyordu çünkü Asım b. Sabit “Allah’ım! Bana müşrik eli değdirme.” diye dua etmişti. Şirkten ve
müşriklerden nefret ediyordu. Bu yüzden de onların kendisine dokunmamasını Allah’tan istemişti.
Kabiledeki adamlar arılardan yaklaşamadıkları için akşamı beklemeye karar verdiler ama akşam
olunca da şimşekler çaktı ve çok kuvvetli bir yağmur yağmaya başladı. Göz gözü görmez bir ortam
oluştu ve Allah Asım b. Sabit’in (r.a.) naaşını ortadan kaldırdı. Nasıl olduğunu ve nereye gittiğini kimse
bulamamıştır.
Asım b. Sabit’i götüremeyince kalan üçü ile devam etmeye karar verdiler. Yolda Abdullah b.
Tarık (r.a.) bir fırsatını bularak birinin kılıcını aldı ve orada mücadele ederek şehit oldu.
Geriye sadece Hubeyb b. Adîyy (r.a.) ile Zeyd b. Dessine (r.a.) kalmıştı. Namaz vakti girdiğinde
ellerinin çözülmesini istediler ve namaz kılacaklarını söylediler. Abdestleri olsa ima ile kılacakları ama
abdestleri yoktu. Teyemmüm ayeti de daha nazil olmamıştı ama ellerini toprağa sürüp abdest almayı
düşündüler ve o hallerde bile ima ile namazlarını kıldılar.
İkisini Mekke’ye götürdüklerinde iki ayrı eve hapsettiler ama haram ayında oldukları için
hemen cezalandırmadılar. (Hubeyb b. Adîyy (r.a.)’in kaldığı evde yaptıklarının üzerinden bile ahlaka,
savaş hukukuna ve ahlakına, mücadele ruhuna ait birçok ders çıkarabiliriz.) Hubeyb b. Adîyy (r.a.)
hapis olarak tutulduğu evdeki Mâviyye isimli hizmetliden kendisine putlar adına kesilmiş etlerden
getirmemesini ve ne zaman öldüreceklerse haber vermesini istedi. Mâviyye öldürüleceği zaman gelip
haber verdiğinde ondan tıraş olmak için bir ustura göndermesini istedi çünkü şehadet taçlı bir gelin, o
da şehadet düğününün damadı idi. Allah’ın huzuruna gideceği için güzel bir biçimde hazırlanmak
istemişti. Mâviyye boş bulunarak usturayı çocuğu ile yolladı. Sonra Hubeyb b. Adîyy (r.a.)’in
özgürlüğüne kavuşmak için çocuğa bir şey yapabileceği endişesi ile gidip baktı ki Hubeyb b. Adîyy
(r.a.) çocuk ile şakalaşarak oynuyordu.
(İnsanları etkileyen Müslümanların ahlakı idi. Her kim mücadelede ahlaksızlık yapıyorsa o
adamın yaptığı iş Allah Resulü’nün (s.a.v.) memnun olacağı iş değildir. Her şart ve durumda
değerlerimize ve ilkelerimize uygun hareket etmek zorundayız. Sonunda mağlup olsak bile kazanırız.
Bizim düşmana benzeme gibi bir hakkımız olamaz. Hubeyb b. Adîyy (r.a.)’in yaptığı da buydu.)
Hubeyb b. Adîyy darağacına çekileceği zaman (insanlar direk asmıyorlar, cezalıyı kütüğe
bağlayıp mızrakları batıra batıra öldürüyorlardı) sükûnetle duruşu ile Ebu Sufyan’ın dikkatini çekti.
Amaçları insanlara Hz. Peygamber’e inananların sonunu göstererek içlerinde Müslüman olmaya
meyilli olanlar varsa vazgeçmelerini sağlamaktı ama Hubeyb b. Adîyy’in duruşu ile etkindiler. Orada
bulunanların çoğu daha sonra Müslüman oldu. Ebu Sufyan son bir isteği olup olmadığını sorduğunda
iki rekât namaz kılmak istediğini söyledi. Acele acele namazını kıldı ama o namazdan öyle lezzet aldı
ki düşmanlarının ölümden korkarak namazı uzattığını zannetmeyecekler olsa namazını uzatacağını dile
getirmişti. Bağlanınca eziyet etmeye başladılar ve bir yerde Ebu Sufyan tekrar gelerek “Benim
yerimde Muhammed olsun!” derse serbest bırakılacağını söyledi. Hubeyb b. Adîyy (r.a.) da ona “Ben
Muhammed aleyhisselâmın değil benim yerimde olmasını, Medîne'de yürürken ayağına bir diken
bile batmasına asla râzı olmam! Bin tane başım olsa/saçlarım kadar başım olsa ve her gün biri
kurban edilse ben yine de bundan başka bir şey söylemem!” cevabını verdi.
Hubeyb b. Adîyy (r.a.) kendisine işkenceler yapılırken Allah’a yakardı ve “Allah’ım! Şuracıkta
düşman yüzünden başka yüz görmüyorum... Allah’ım! Resûlüne selâmımı ulaştır. Bize yapılan bu işi ve
ona iman üzere olduğumu Resûlüne bildir.” diyerek dua etti. Allah Resulü (s.a.v.) o anda Mescid-i
Nebevi’de oturmuş halde iken bir anda doğrulup “Ve aleykeselam ya Hubeyb!” dedi ve şehit
olduğunu ashaba duyurdu.
Aynı tavrı Zeyd b. Dessine (r.a.) de koymuştu. Mekkeliler ona da imandan ve Hz. Peygamber’e
itaatten dönmesi konusunda teklifler yaptılar ama o da Hubeyb b. Adîyy (r.a.) gibi cevaplar verecek
duruşunu bozmadı ve o şekilde şehadete ulaştı.
• Bİ’Rİ MAÛNE VAKASI
Recî hadisesi daha Medine’de duyulmadan Efendimiz (s.a.v.) Bi’ri Maûne’ye de muallimler
göndermişti. Tebliğ aşkından dolayı muallimleri aynı zamanda göndermişti.
Allah Resulü (s.a.v.) bir rivayete göre 70, daha doğru bir rivayete göre 40 sahabiyi gönderdi.
Muallimleri Benî Âmir kabilesinin reisi Ebû Bera Âmir b. Mâlik istemişti ve niyeti kötülük yapmak
değildi, samimiydi. Ama yeğeni Amr b. Tufeyl Müslümanları pusuya düşürdü ve 38 tanesini orada
şehit etti. Şehit olanlardan birisi de Harâm b. Milhân (Enes b. Mâlik’in dayısı) idi ve mızrakla
yaralandığı zaman aynen Amr b. Füheyre’nin dediği gibi “Fuztu vallahi bi Rabbil Kaaba/Kâbe’nin
rabbine yemin ederim ki ben kurtuldum.” diye bağırdı.
Kalan iki kişi hayvanlarını otlatmak için heyetten ayrılmışlardı, geri döndüklerinde
kardeşlerinin şehit edildiklerini gördüler ve ne yapacaklarını şaşırdılar. Gidip savaşmaya karar verdiler
ve bir tanesi daha şehit oldu. Kalan diğer sahabiyi Efendimiz’e (s.a.v.) haber vermesi için bıraktılar.
Allah Resulü (s.a.v.) duyduklarını büyük bir sabırla karşıladı çünkü o an doğru iş sabretmekti. Tam bir
ay, bir başka rivayete göre 40 gün sabah namazından sonra şehit olanlar için afiyet selamet diledi,
ihaneti yapanlara da beddua etti.
• HZ. HÜSEYİN’İN DOĞUMU
Efendimiz (s.a.v.) hiçbir zaman acının altında ezilmedi. O acıları yönetmişti. Bu acıların
arasında Hz. Hüseyin’in gelişi mahzun yüreklere şifa oldu ve Efendimiz çok sevindi. Onları kendi
dünyasının nasipleri olarak sevdi.
• ÜMMÜ SELEME ANNEMİZİN GELİŞİ
Ümmü Seleme’nin eşi Ebu Seleme b. Abdülesed gazvelerde yaralanmıştı. O vefat edince
Efendimiz (s.a.v.) Ümmü Seleme annemize talip oldu. Ümmü Seleme annemiz üç şeyden dolayı Hz.
Peygamber ile evlenme noktasında endişe ettiği dile getirdi:
- Resulullah beni ne yapsın, ben zaten yaşlı birisiyim diye endişe etti. (31-32 yaşlarında
olmasına rağmen kendisi yaşlı bulmuştu.)
- Çocukları vardı ve evlenirse onların ne olacağı konusunda endişe etti.
- Kıskanç birisi olduğunu söyleyerek Allah Resulü’nü rahatsız etme ve incitme konusunda
endişe etti.
Allah Resulü (s.a.v.) Ümmü Seleme annemizin endişelerine teker teker cevap verdi:
- Kendisinin de yaşlı olduğunu, hatta Ümmü Seleme’den daha yaşı olduğunu dile getirdi.
- Çocuklarını (Ömer b. Ebi Seleme, Seleme b. Ebi Seleme, Zeynep binti Ebi Seleme) kendi
çocukları sayacağını söyledi ve güzel bir şekilde de onları yetiştirdi. ( Özellikle Zeynep binti
Ebi Seleme Medine’nin yedi fakihe olmuş kadınlarından birisidir. İlimde zirveye erişmiştir
çünkü muallimesi Efendimiz (s.a.v.) idi.)
- Kıskançlık insanın kendi elindekini başkasından sakınmasıdır. Dengeli olduğunda mahzur
yoktur. Haset ise başkasının elindekine göz dikmektir, haramdır. Efendimiz (s.a.v.) bunun
çaresi olarak onun için dua edeceğini söyledi.
Kıskançlık ve hasetlik için duanın üç boyutu vardır: Kişinin kendisine dua etmesi, kendisi için
dua istemesi ve kime ve hangi özelliğine haset ediyorsa onun için dua etmektir. Eğer haset kalpte
hastalığa sebebiyet verecek kadar derinleşmişe ilk başta dua edilemeyebilir ama sabırla dua edilmeye
devam edilirse bu aşılabilir.
Efendimiz (s.a.v.) Ümmü Seleme annemize bunları söyleyince annemiz kabul etti ve Hücret-i
saadete geldi. Ümmü Seleme annemiz o evin en fazla hadis rivayet eden ikinci şahsı idi. Aişe annemiz
2210, Ümmü Seleme annemiz 378 hadis rivayet etti. Efendimiz (s.a.v.) onun dirayetine çok güvendiği
için defalarca onunla istişare etmiş ve onun dediğini yapmıştır.
Ümmü Seleme annemiz tavrı ile Hudeybiye’de binlerce sahabenin itibarını korudu.
Hücre-i Saadetin en uzun ömürlü eşidir.
Kim genelleme yapıp kadınlar ya da erkekler şöyledir böyledir derse kesinlikle Allah Resulü’ne
muhalefet ediyor demektir çünkü Efendimiz (s.a.v.) ikisi hakkında da hayır konuşulmasını istemiştir.
• BENİ NÂDİR’İN İHANETİ
Beni Nâdir Yahudileri rahat durmayıp tekrar fitneye başlamışlardı. Efendimiz (s.a.v.) birkaç
kere onları uyardı. Bir olay üzerine Efendimiz (s.a.v.) onların yanına gittiğinde suikast girişiminde
bulundular. Allah Resulü (s.a.v.) bir duvarın önünde otururken üzerine taş devirmek istediler lakin
Allah Resulü Cebrail (a.s.) tarafından bilgilendirildi.
Bu, moralleri bozulmuş olan Müslümanlar için iyi bir fırsat oldu, yeniden şahlanış gerçekleşti.
Allah Resulü (s.a.v.) sahabeyi toplayıp mahallelerini kuşatma altına aldı. Biraz direndikten sonra
mecburen teslim oldular ve bir sürü ganimet bırakarak gittiler.
İslam’dan önce Ensar, çocuklarını iyi yetişsin diye Yahudilere vermişlerdi. Beni Nâdir
Yahudileri sürgün edildiğinde çocukları da onların arasındaydı ve bunun için endişendiler. Bunun
üzerine “Dinde zorlama yoktur. Çünkü doğruluk sapıklıktan iyice ayrılmıştır. O hâlde, kim tâğûtu
tanımayıp Allah’a inanırsa, kopmak bilmeyen sapasağlam bir kulpa yapışmıştır. Allah, hakkıyla
işitendir, hakkıyla bilendir.” (Bakara 2/256) ayeti nazil oldu.
Bu hadisenin arkasından Müslümanlar yeniden güçlendi çünkü tarım sektörü Beni Nâdir’in
elindeydi ve bir sürü tarla, bahçe, bir sürü şey bırakarak gitmişlerdi.
İçkinin haram kılınması da bu döneme denk gelmişti. İçki dört aşamada (tedrîcilik) haram
kılındı:
1. Allah (c.c.) Mekke döneminde iken Nahl suresinin 67. Ayeti ile bunu Müslümanların
gündemine koymuştu: “Hurma ağaçlarının meyvelerinden ve üzümlerden hem içki, hem de
güzel bir rızık edinirsiniz. Elbette bunda aklını kullanan bir toplum için bir ibret vardır.”
2. Bakara suresi 219. Ayet: “Sana içkiyi ve kumarı sorarlar. De ki: “Onlarda hem büyük günah,
hem de insanlar için (bazı zahirî) yararlar vardır. Ama günahları yararlarından büyüktür.”
Yine sana Allah yolunda ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “İhtiyaçtan arta kalanı.”
Allah, size âyetleri böyle açıklıyor ki düşünesiniz.”
3. Nisa suresi 43. Ayet: “Ey iman edenler! Sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar namaza
yaklaşmayın. Cünüb iken de yolcu olanlar müstesna gusül edinceye kadar namaza
yaklaşmayın. Eğer hasta olur, veya yolculukta bulunursanız veyahut biriniz abdest
bozmaktan gelince veya cinsî münasebette bulunup, su da bulamazsanız o zaman tertemiz
bir toprak ile teyemmüm edin. Niyetle yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz ki Allah çok
affedicidir, çok bağışlayıcıdır.”
4. Maide suresi 90-91. Ayetler (nihai ayetlerdir): “Ey iman edenler! (Aklı örten) içki (ve benzeri
şeyler), kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak, şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki
kurtuluşa eresiniz (90). Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi
Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçiyor musunuz? (91)”
Maide suresinin ilgili ayetleri nazil olduktan sonra Medine’de kimin evinde ne varsa hepsi
sokaklara saçıldı. Öyle ki kaynaklarda Medine’de adeta küçük bir çay oluştuğunu belirtilmiştir. Bu
sahabenin teslimiyetidir, anında ittiba etmişlerdir.
Günah ve haram meselesinde “bir defa yaptıktan sonra bir şey olma” gibi sözler şeytanın
vesvesesidir. Mümin anında itaat ve ittiba eder, gereğini yerine getirir.
*
KENDİMİZE NOT:
Ramazan heyecanın artarak zirvede bitirilmesi gereken bir şeydir.
Efendimiz (s.a.v.) Kadir gecesini son 10 günde ve tekli gecelerde aramamızı söylemiştir.
Kadir gecesinin en büyük ibadeti Aişe annemizin bize öğrettiği üzere duadır. O Allah
Resulü’ne Kadir gecesine erişirse nasıl dua edeceğini sormuştur. Bu son 10 günde dualarımızı
artırmamız gerek. Efendimiz (s.a.v.) şöyle dua etmesini buyurmuştur: “Allahümme inneke afüvvün
kerîmün tuhibbül afve fa'fü anni/Allah’ım sen Afuvsun, Kerimsin, affetmeyi seversin, beni de affet.”
Günahlarımızı Allah’a itiraf etmeliyiz yani geriye dönüp hayatımızın muhasebesini yapmalıyız.
Yaptığımız hatalar için af dilememiz gerek.
Kadir gecesi öyle bir gece ki bin aydan hayırlı çünkü bin ay 83 yıla tekabül eder yani bir ömre
bedeldir. O affı kazandıracak ve o mağfirete eriştirecek olan şey nasuh tövbedir (gönülden tövbe).
Efendimiz’in 9 tane Ramazanı vardı; bunlarda beş tanesi 30 gün, dört tanesi 29 gün idi ve
Ramazanlarını cihatla, cenkle, cehdle (gayretle) geçirdi.
Bismillahirrahmanirrahim.
MAĞLUBİYETİN ZAFERİ
Bazen galibiyetin veremediği dersleri mağlubiyet verir. Eğer bu mağlubiyeti iyi okumasını
bilirsek canımızı acıtan şeylerden istifade edebiliriz çünkü acı adamı yoğuran bir muallimdir, adamı
pişirir, kıvama getirir. İnsan acıyı iyi yönetirse o acı onun muallimi olur. Acıyı yönetemeyen insan da
bir nevi trajedi yaşar. Aslında acılar büyük bir nimettir bize ve biz bunlarla barışmak durumundayız.
Efendimiz (s.a.v.) Uhud’da 70 tane en seçkin sahabeyi şehit verdi. Kendisi de dâhil olmak
üzere kalan 630 kişi ise yaralıydı. Yaralı olmayan kimse yoktu. Efendimiz (s.a.v.) de en fazla
yaralılardan biriydi ama Uhud’u çok güzel bir derse çevirdi.
Bedir’e yönelik doğrudan Kur’an’da geçen ayet sayısı 14 iken, Uhud’dan sonra gelen ayet
sayısı 70 idi. Allah mağlubiyet üzerinden terbiye etti ve ümmet o mağlubiyetin üzerinden
“Gevşemeyin, üzülmeyin, eğer hakikaten inanıyorsanız, muhakkak üstün olan sizsinizdir.” (Âl-i
İmrân 3/139) ayetini doğru bir şekilde kavradıkları için ayağa kalktı.
Uhud’un aslında galibi de yoktu. Her ne kadar müşrikler Müslümanlara ağır bedeller ödetmiş
olsalar da Efendimiz (s.a.v.) o savaşı iyi okuduğu ve acıları iyi bir şekilde yönettiği için Uhud’un en
karlısı yine Müslümanlar çıkmıştı.
Bugün ümmet de her tarafta Uhudlar yaşıyor. Eğer biz bunları yönetebilirsek bilmeliyiz ki
arkasında zaferler var çünkü aydınlık, karanlığın en şiddetli olduğu andan sonra gelir. Şu an ümmet de
karanlığı yaşıyor ama yönetebilirsek o aydınlığa ulaşabiliriz. Yeter ki oturup ağlamayalım. Efendimiz
(s.a.v.)’in ve sahabenin yaptığı gibi yapabilelim, bunun üzerinden bir şeyler alalım ve dönüşümü
sağlayacak adımlar atabilelim.
Efendimiz (s.a.v.) Bedir ile savaş hukukunu ve ahlakını öğretti. Uhud’da ise temelde beş ahlak
tipi öğretti:
İstişare ahlakını öğretti. Allah Resulü (s.a.v.) istişare etti ve kendi görüşü öyle olmamasına
rağmen istişareye uydu.
İtaat ahlakını öğretti. Efendimiz (s.a.v.) istişarede alınan kararlara itaat edilmesini istedi.
Mağlubiyetin ahlakını öğretti.
Muhabbet ahlakını öğretti. Öyle sevdim demekle olmaz, sevgi ispat ister. Uhud da bunun
ispatı idi. O meydan gerçekten sevenlerle sadece bunu sözde söyleyenlerin birbirinden ayrıldığı bir
meydandı.
Telafi ahlakını öğretti. Hata yapabilirsin ama asıl önemli olan o hatadan sonra yaptığındır,
onu nasıl telafi edeceğindir. Güzel telafi edersen o işlediğin belki de senin için rahmet olur. Sahabe
Uhud’da Allah Resulü (s.a.v.)’in emrine itaat etmedi. Hz. Muhammed’in öldüğü şaibesi yayıldığında da
hata edenler oldu ama bu hatadan hemen rücu ettiler (döndüler). Bir ömür Uhud’un kefaretini
ödeyen ve telafi etmek için kendisini hep hayra teşvik eden sahabeler de vardı.
İnsan bir günah işlediğinde şeytan türlü türlü oyunlar oynayarak onu o günahın altında ezer.
Hiçbirimiz Hamza’nın katili değiliz! Onun katili bile bu kapıda yerini aldı. O bile “Radıyallâhu anhüm”
ile anılır. Biz ne günah işlersek işleyelim, telafi etmesini bilirsek Allah’ın o kapısı bize de açık olacaktır.
Şeytanın çağrısına değil Rahman’ın çağrısına icabet etmeliyiz.
UHUD’UN SEBEPLERİ NEYDİ?
Mekkeliler Bedir’in intikamı almak istediler ama tek sebepleri bu değildi. Uhud’un dört ana
sebebi vardı:
→ Dini sebep: Mekkeliler Bedir’i kaybettikten sonra çevrelerindeki insanlar “Muhammed’in
(s.a.v.) Rabbi sizin putlarınızı yendi.” demeye başladılar. Gençler müşriklerin imanını sorgulamaya
başladı. Bu öyle bir hale geldi ki insanlar içinde bulundukları durumlardan şüphe eder oldu.
Mekkeliler de bu noktada bir şeyleri kurtarma adına girişimde bulundular. Onlara göre; çevrelerindeki
insanları dini anlamda ikna edebilmek için bir savaş ve galibiyet olmalıydı.
→ Sosyal sebep: Mekke’de her evde Bedir’in acısı vardı. Bunun için intikam almak istediler.
→ İktisadi sebep: Mekkelilerin kervanları hep Bedir tarafından geçiyordu. Ebu Sufyan’ın yolu
birden değiştirmesi sonucu kervanı kurtarmışlardı ama bir daha sefere ne olacağı belli olmazdı.
→ İtibari sebep: Kureyş’in bölgede büyük bir itibarı vardı. Bedirle birlikte bu, yerle bir oldu.
Hicaz, içlerinde ayak takımı diye alaya aldıkları Müslümanların öyle olmadıklarını gördü. Onun için
itibarlarını kurtarabilme adına yeni bir harbe girme gereksinimi duydular.
MEKKE TARAFI VE HAZIRLIKLARI
Bu sebeplerden dolayı özellikle aile büyükleri ölen gençler arasında yeni bir savaş
gündemdeydi. Mekke’nin ileri gelenleri öldüğü için Ebu Sufyan otomatikman siyasi lider oldu. Gençler
ailelerinin intikamını almak için bir savaş konusunda Ebu Sufyan’a ısrar ettiler.
Kureyş kervanından elde edilen kâr bir havuzda toplandı ve bir ordu hazırlandı. Civar Arap
kabilelerinden de (özellikle Ehâbîş kabileleri) destek verenler olunca 3000 kişilik bir ordu toplandı.
Bu ordu Medine’ye hareket edeceği zaman Efendimiz (s.a.v.) ya amcası Hz. Abbas sayesinde
ya da kurduğu istihbarat ağı sayesinde bundan haberdar oldu.
PEYGAMBERİMİZİN İSTİŞARELERİ VE UHUD’A HAREKET
Günlerden Cuma ve Şevval aylarının başı idi. Allah Resulü (s.a.v.) sahabeyi istişare etmek için
topladı. Kendisinin, sahabede yaşları olgun olanların ve Medine’yi çok iyi bilenlerin görüşü şehirde
kalıp şehir savunması yapmak idi. Ama Bedir’e katılmayan gençler bir meydan savaşı istediler.
Aralarında Hz. Hamza gibi yiğit olanlar da vardı ve Hz. Hamza’nın çarpışmaya yönelik reyi de bunda
etkili oldu. Efendimiz (s.a.v.) istişare sonucu çıkan bu kararı kabul etti.
Daha sonra Cuma namazı için hutbeye çıktı. Hutbesinde sahabeyi cihada teşvik etti. Sonra
hücre-i saadetine çekildi ve biraz istirahat ettikten sonra bir rüya gördü. Rüyasında kendisinin bir zırh
giydiğini, sonra o zırhın çatladığını, yanı başında bir sığırın ve koyunun boğazlandığını gördü. Bu
rüyadan etkilenmiş bir halde uyanınca yanındaki annelerimizden birisi O’na bu halinin sebebini sordu.
Efendimiz (s.a.v.) rüyasını anlattı ve yorumladı: O zırh Medine idi ve çatlaması Medine’nin
çatlamasına işaretti. Sığırın boğazlanması ehli beytinden birinin şehadetine, koyunun boğazlanması
ise ashabından bazılarının şehadetine işaret idi.
Sahabe, Efendimiz’e savaş konusunda ısrar ettikleri için pişman oldu. İstişarede olmayan
Ensarlardan bazıları meseleden haberdar olunca keşke Efendimiz’in dediği olsaydı diyerek gençlere
kızmıştı. Gençler bu yüzden Allah Resulü’nün çıkmasını bekliyorlardı ve Efendimiz (s.a.v.) savaş günü
iki zırh giymiş olarak dışarı çıktı. Sahabeden biri pişmanlıklarını arz etti ve görüşüne uyacaklarını
söyledi. Efendimiz (s.a.v.) istişarede bir karar alındığı için bunu kabul etmedi. İstişare ahlakı bu
demekti. “Bir peygambere giydiği zırhı çıkarmak yakışmaz.” dedi ve Allah’a tevekkül ederek devam
edeceklerini buyurdu.
Akşamüstü Allah Resulü (s.a.v.) ve sahabe, münafıklara ve Yahudilere fark ettirmeden
Mescid-i Nebevi’den çıkıp farklı yolları kullanarak Uhud’a doğru yol aldı. 1000 kişiydiler. İbni Selûl
(Abdullah b. Übey b. Selûl, Hazrec kabilesinin reisi, Medine’nin idaresi kendisine verilmek üzere iken
Hz. Peygamber’in hicretiyle bundan vazgeçilince Efendimiz’e düşman olan kişi) yolun bir yerinde fitne
çıkardı ve 300 kişinin aklına girerek yoldan çevirdi.
Ordunun üçte biri gitmişti ama Allah Resulü (s.a.v.) risaletin ahlakını çok iyi bildiği için geri
adım atmadı. Bu aslında bir rahmetti. Allah hamlarla hasları ayırmıştır. (Bu davada arkaya bakmak
yok! Önde yürüyen büyüklerin izlerini takip ederek yürüyebilirsin ama Allah’a değil de arkanda
olanlara güvenirsen kaybettin demektir.)
UHUD’DA YAŞANANLAR
Efendimiz (s.a.v.) hedefleri doğrultusunda yola devam etti ve o gün Uhud’da geceledi.
Şevvalin ilk günleri ve günlerden Cumartesi idi. Mekkelilerden önce gelip Uhud’a yerleşmişlerdi ve
Efendimiz (s.a.v.) askerleri konumlandırmak için bölgeyi kolaçan etti.
Karşıdaki ordu 3000, sahabe 700 kişi idi. Teçhizatlar konusunda da şartlar Bedir’deki gibi yine
eşit değildi. Efendimiz (s.a.v.) Mekkelilerin 200 süvarisi olduğunu öğrenince Ayneyn (Okçuklar Tepesi)
Tepesi’ne 50 okçu yerleştirdi (çünkü bizim bir okçumuz dört tane süvariyi durdururdu). O tepenin
korunması lazımdı ki süvariler ile İslam askerleri arasındaki denge korunmuş olsun.
Abdullah b. Cübeyr (r.a.) Ayneny tepesini bırakmayıp orada şehit olan 10 sahabeden birisidir.
40 tanesi ne yazık ki tepeyi bırakmıştı. (Bugün biz onların isimlerini bilmeyiz çünkü sonraki nesillerin
gönüllerinde kötü bir intiba oluşmaması için rivayetlerle isimleri açık bir şekilde aktarılmamıştır.)
Efendimiz (s.a.v.) onların bu hatalarını yüzlerine vurmadı ve tepeyi terk etmiş olsalar bile onlardan
bazılarını daha sonraki önemli görevler için görevlendirdi. Hatayı büyütmedi çünkü bu peygamberin
merhametine sığmazdı.
Allah Resulü (s.a.v.), Abdullah b. Cübeyr komutasında elli okçuyu tepeye yerleştirdiğinde:
“Ne şart ve durum olursa olsun asla burayı terk etmeyeceksiniz. Bizlerin cesetlerinin yaban
kuşlar(akbabalar) tarafından parçalandığını görseniz bile yerinizi bırakmayacaksınız.” (İbn Sa’d,
Tabakât, c. 2, s. 47; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, c. 4, s. 293) buyurdu.
Çok açık bir talimat ile Efendimiz (s.a.v.) sahabeleri uyarmış, bir yönü ile savaşın neticesinin o
tepenin korunmasından geçtiğini onlara beyan etmişti.
Allah Resulü (s.a.v.) ordusunu Uhud’u arkasına alarak konumlandırdı. Efendimiz (s.a.v.) eğer
bir dağ varsa onu arkasına alır, düşmanın önünü açık bırakırdı. Bunu, düşman saldırırsa sığınacak bir
yerleri olması ve düşmana saldırdıklarında düşmanın kaçıp gitmesi için yapardı. En az zayiatla işin
neticelenmesini arzu ederdi.
Efendimiz (s.a.v.) Mekke tarafında sancakların Abdüddâr oğullarında olduğunu gördü ve kendi
sancaklarının da Mus’ab b. Umeyr’in elinde olmasını istedi (Bedir’de de sancaktar oydu). Beyaz
sancak Mus’ab b. Umeyr’e teslim edildi. Efendimiz (s.a.v.) üzerindeki hırkayı çıkarıp Mus’ab’a (r.a.)
giydirdi. Mus’ab b. Umeyr böyle bir şerefe yeniden mazhar olduğuna sevinmişti. Efendimiz (s.a.v.)
onun arkasında farklı bir nazarla bakmış, Hz. Ebubekir de bu bakışı yakalamış ve manasını anlamıştı.
Mus’ab b. Umeyr, Efendimiz (s.a.v.)’ e çok benzerdi. O gün Resulullah’ın hırkasını da giyince
dışarıdan görenler onu Allah Resulü (s.a.v.) zannettiler. Mekke ordusunda görevi sadece Allah
Resulü’nü öldürmek olan dört kişi vardı. Onlardan bir tanesi İbn Kamîe idi ve sürekli Allah Resulü’nü
arıyordu.
Efendimiz (s.a.v.) askerlerini konumlandırdıktan sonra mübâreze için karşı ordudan Hanzale b.
Ebu Âmir’in babası olan Ebû Âmir er-Râhib (münafıkların reisi, Mescid-i Dırâr’ın bânisi/kurucusu) çıktı.
Hanzale b. Ebu Âmir çıkıp babasıyla savaşmak istedi ama Allah Resulü buna izin vermedi.
Talha b. Ebî Talha çıktı ve naralar atarak Müslümanlardan kendisine bir rakip çıkmasını istedi.
Bunun üzerine Hz. Ali atıldı ve aralarında mübareze başladıktan kısa bir süre sonra darbe alarak yere
düştü. Yere düşünce üstü açıldı, avret yerleri görününce geriye çekildi. Son bir darbe vurmaya
çalışırken Talha b. Ebi Talha hiç mi akrabalık bağlarının hatırı olmadığını öne sürünce Hz. Ali onu yaralı
bir biçimde bırakarak döndü. Talha b. Ebi Talha da sonra o yaradan öldü. Allah Resulü (s.a.v.) ve
sahabe Hz. Ali’ye onu neden bıraktıklarını sordu. Hz. Ali sebebini söyleyince Allah Resulü iyi yaptığını
dile getirdi.
Sancakları Abdüddâr oğulları almıştı ve savaş sırasında da sancağı hep onlardan biri taşıdı. Hz.
Ali sancağı kim alırsa alsın hepsini yere devirdi. (O gün meydanda Hz. Ali ve Hz. Hamza Uhud’ın
kahramanlarından biri oldu.)
Savaşın ilk aşaması II. Bedir mahiyetinde gerçekleşmişti. Sahabe bir anda Mekke ordusunu
yerle bir etti. İnsanlar kaçmaya başladılar. Mekke ordusu o gün kadınları da getirmişti. Kadınlar
kaçmamaları için erkekleri tutmaya çalışmış ve yaptıklarından dolayı onları kınamışlarsa da kimseye
engel olamadılar.
Okçular tepesindeki 40 sahabe Mekkeliler kaçmaya başlayınca savaşın kendi lehlerine bittiğini
düşündü. Hz. Peygamber’in talimatını unutarak meydana inmeye karar verdiler. Abdullah b. Cübeyr
(r.a.), askerlerin bazılarında bu kararı görünce onları uyardı ama çok fazla etkili olamadı.
Meydana inen sahabilerin amacı bugün hep anlatıldığı gibi sadece ganimet toplamak değildi.
O güne kadar faiz henüz haram kılınmadığı için cihada katılabilmek adına Medine’deki Yahudilerden
faizle borç almışlardı. O parayla da savaş teçhizatı alınmıştı. Ganimetleri alıp borçlarını ödemek
istemişlerdi. Niyetleri dünyalık adına kazanç elde etmek değildi. (Âl-i İmrân suresinde Uhud
anlatılırken faiz meselesi de bu yüzden gündeme gelmiştir.)
O ana kadar, tepeyi gözleyen ve orası korunduğu müddetçe İslam ordusuna arkadan
saldırılamayacağını bilen Mekkelilerin süvari birliğinin komutanları Halid b. Velid ve İkrime b. Ebî
Cehil, geriye dönme hazırlıkları yaparken aralarından birinin sesi ile sarsıldılar. Seslenen kişi onlara
okçuların tepeyi terk ettiklerinin müjdesini verdi. Bu haber üzerine hemen Mekkeli süvariler tepeye
doğru hücuma geçtiler, geriye kalan on okçuyu şehit ettiler ve Müslümanları arkadan kuşattılar.
Beklenmeyen bu saldırı üzerine Müslümanlar neye uğradıklarını şaşırdılar. O anlarda kaçmaya çalışan
diğer Mekkeliler de geri dönerek saldırıya geçtiler. Böylelikle İslam askerleri iki ateş arasında kalarak
ciddi sıkıntılar yaşadılar.
HZ. HAMZA’NIN ŞEHADETİ
O anlar içerisinde Hz. Hamza, Vahşi b. Harb tarafından şehit edildi. Vahşi b. Harb, Cübeyr b.
Mut’im’in kölesi idi. Cübeyr b. Mut’im’in babası ve amcası Bedir’de öldürüldüğü için onların
intikamını almak istiyordu. Ebu Sufyan’ın hanımı Hind de babası, amcası ve kardeşi Hz. Hamza
tarafından öldürüldüğü için intikam peşindeydi. Cübeyr b. Mut’im Hz. Hamza’yı öldürmesi için Hz.
Vahşi’ye özgürlüğünü vaat etti. Hind binti Utbe de mücevherlerle ve altınlarla vaatte bulundu.
Hz. Vahşi, elinde mızrakla dakikalarca Hz. Hamza’nın etrafında dolaştı ama kendisinin
anlatımıyla ona yaklaşmak mümkün değildi. Hz. Hamza o sırada Sibâ’ b. Abdüluzzâ ile çarpışarak onu
öldürdü. Kılıcını kaldırıp “Allahu Ekber!” dediği anda Hz. Vahşi mızrağı sırtından sapladı. Aldığı emre
göre de işaret olsun diye ciğerini çıkardı ve Hind binti Utbe’ye götürdü. Hind binti Utbe’nin intikamı
yine sönmedi ve Hz. Hamza’nın olduğu yere gelerek müsle âdetini uyguladılar.
(Müsle; savaşta karşı tarafı öldüren birinin, kendisinin yüceliğini, düşmanın ise zelil oluşunu
gösterme adına, öldürdüğü düşmanının organlarını kesmesidir. Cesedi paramparça ederek
yakınlarının acılarını daha da ziyadeleştirirlerdi.)
Hz. Vahşî daha sonra Müslüman olunca hürriyetine kavuşabilmek için Hamza’yı öldürmekten
başka çaresinin bulunmadığını ve Uhud’a sadece bunun için katıldığını söylemiştir (İbn Hişâm, III, 35;
İbn Kesîr, IV, 19).
MUS’AB B. UMEYR’İN ŞEHADETİ
Hz. Mus’ab’ın şehit olması da bu sırada gerçekleşti. Hz. Mus’ab sancağı sağ elinde tutarken
İbn Kamîe ona sağından bir darbe yaptı. Hz. Mus’ab düşürmemek için sancağı sol eline alınca İbn
Kamîe bu sefer onu solundan yaraladı. Hz. Mus’ab elleriyle tutamayınca sancağı bacaklarının arasında
tutmaya çalıştı. Son bir darbeyi de alınca yüzükoyun toprağa düştü ama o anda bile sancak düşmesin
diye gayret etti. Hz. Ali yetişip sancağı aldı.
Hz. Mus’ab yüzünü toprağa iyice gömmüştü. Onun böyle yapmasının nedenini Allah Resulü
(s.a.v.) söylemiştir: İbn Kamîe, Hz. Mus’ab’ın Hz. Peygamber olduğunu zannetmiş ve o vurdukça Hz.
Mus’ab tanınmamak için yüzünü gizlemiştir. Bir taraftan da sancağı düşürdüğü için mahcubiyetinden
yüzünü saklamıştır. Ve orada şehit olmuştur.
İbn Kamîe, Hz. Mus’ab’ı öldürüp Efendimiz’i öldürdüğünü zannedince “Muhammed’i (s.a.v.)
öldürdüm!” diye bağırdı. Bu haber Uhud’da yankılandığında üç tane tavır ortaya çıktı:
- Sahabeden bazıları peygamber öldüyse bu işin bittiğini düşünerek Medine’ye döndü.
- Bazıları olduğu yerde donakaldı, ne yapacağını bilemedi.
- Bazıları ise (Enes b. Nadr (Enes b. Malik’in amcası), Sa’d b. Rebî gibi) elinde kılıçla sonuna
kadar gayret etti.
Enes b. Nadr, bir grup sahabenin Hz. Peygamber’in vefat ettiğini ileri sürüp bir köşede çaresiz
bir şekilde oturduklarını görünce onlara Resûlullah neyin uğrunda öldüyse aynı şey uğrunda ölmek
gerektiğini söyleyerek kendilerini toparlamalarına vesile oldu. Düşmanın içerisine daldı ve
paramparça oldu. Kız kardeşi Rubeyyi onu elindeki bir izden güçlükle tanıyabildi.
SIĞINILAN MAĞARA VE YAPILAN KONUŞMALAR
Allah Resulü (s.a.v.) bu sıralarda Ebû Âmir er-Râhib’in kazdığı bir çukura düşüp ciddi bir
şekilde yaralanmıştı. Kan revan içerisinde acılar çekerek yavaş yavaş dağa doğru çekildi. Yanında
birkaç sahabe vardı. Mağaraya doğru çekildiği anda Efendimiz’i görenler de ona doğru gelmeye
başladılar. Allah Resulü (s.a.v.) orada iki şey yapabilirdi:
- Sessiz kalıp bekleyebilirdi.
- Dağılan orduyu toparlayabilirdi. Bunun için de bağırması ve yaşadığını belli etmesi
lazımdı.
Allah Resulü (s.a.v.), sahabe yapmaması konusunda ısrar etmesine rağmen ikinci seçeneği
yaptı. Ka’b b. Malik onu görünce hemen yaşadığını Müslümanlara haber verdi. Duyanlar bir anda
koşup geldi ve Efendimiz’in etrafında 20-30 kişi oldular. Ama Ka’b b. Malik’in çağrısı ile Mekke
müşrikleri de geldi. Uhud’un üçüncü aşaması da burada gerçekleşti. Bu aşama hem toparlanma hem
de bir can pazarının yaşandığı aşamadır çünkü Efendimiz (s.a.v.)’in ölmediğini duyunca Mekkeliler
orayı ok yağmuruna tutup saldırmaya başladı.
Efendimiz (s.a.v.)’i korumak için sahabe büyük bir gayret gösterdi. Ziyad b. Seken birçok
arkadaşı ile bu esnada şehit oldu. Talha b. Ubeydullah Resulullah’a siper ettiği için elini kaybetti ve
orada “Nahruke nahrî, demuke demî Ya Resulullah! / Canım canına, kanım kanına feda olsun Ya
Resulullah!” dedi.
O anlarda Nesîbe annemiz (r.a.) de oradaydı. Allah Resulü (s.a.v.) onun için “Sağımda o vardı,
solumda Cebrail (a.s.) vardı. Nereye baktıysam onu gördüm.” demiştir. Efendimiz (s.a.v.) Nesime
annemizin kahramanca savaştığını görüp bir sahabi efendimizin yorulduğunu görünce ona
“Ödeyemiyorsan o kılıcın hakkını, ver Nesibe’ye! Nesibe bugün kahramanca bir mücadele veriyor.”
diyerek o kılıcı Nesibe (r.a.)’ye verdirmiştir. Nesibe annemiz birçok yerinden yaralanmasına rağmen o
meydanda Efendimiz’i korumuştur.
Mekkeliler artık başka bir şey yapamayacaklarını anlayınca bu bize yeter diyerek çekilmeye
başladılar. Tam o anlarda Ebu Sufyan da mağaranın önüne doğru geldi ve bağırarak Hz. Ebubekir’in,
Hz. Peygamber’in ve Hz. Ömer’in hayatta olup olmadığını sordu ama bir cevap alamadı. Ebu Sufyan
üçünden de ses gelmeyince “Üçü de öldüyse tamamdır. Yaşasın Hubel!” dedi. Onun bu sevincine
karşılık Allah Resulü (s.a.v.) Hz. Ömer’e cevap vermeyecek misin diye sordu. Hz. Ömer de kendisini
Efendimiz’in susturduğu için konuşmadığını söylediğinde Efendimiz (s.a.v.) ona “Ben bizi söyleyince
susturdum. Şimdi Allah’ın hukuku söz konusu. Allah’ın hukuku söz konusu olunca susmak yoktur!
Cevap ver ona! Ona de ki Allah’tır en yüce olan ve sadece yüce olarak kalacak olan da Allah’tır!”
buyurdu. Hz. Ömer denildiği gibi seslendi Ebu Sufyan’a. Ebu Sufyan sesi duyunca sahibini tanıdı ve
üçünün de hayatta olduğunu anladı ve “Bu Bedir’in intikamıdır. Siz Bedir’de kazandınız, biz de
Uhud’da kazandık. Siz Bedir’de bizim adamlarımızı öldürdünüz, biz de Uhud’da sizin adamlarınızı
öldürdük. Ölülerimiz ölülerinize, zaferimiz de zaferinize denktir.” dedi. Bunu duyunca Allah Resulü
(s.a.v.) tekrar Hz. Ömer’e cevap vermeyecek misin diye sordu çünkü mesele din meselesi idi.
(Efendimiz (s.a.v.) bir yerde dine ait bir durum söz konusuysa savunma gerektiğini vurgulamaktadır.)
Hz. Ömer yine Efendimiz’in söylediklerini aktararak: “Asla bizimkilerle sizinkiler bir değildir! Bizim
ölülerimiz cennette, sizin ölüleriniz cehennemdedir. Onun için bizimle sizin aranızda eşit olabilecek
bir şey yoktur!” cevabını verdi. Ebu Sufyan bunun üzerine bir sene sonra yine aynı vakitte ve aynı
yerde buluşmayı teklif etti ve Allah Resulü de bunu kabul edince çekip gitti.
Bu sırada Medine savunmasız bir haldeydi ama Mekkeliler oraya bulaşmadılar çünkü
korkuyorlardı. Allah onların yüreklerine bir korku salmıştı. Bu bize yeter diyerek zaten kaçmıştılar.
Uhud, tek bir dağ olduğu için Ahad kökünden gelir. 110 m yüksekliğindedir. Cennet
dağlarından bir dağdır. Allah Resulü (s.a.v.) “Uhud bizi sever, biz de Uhud’u severiz.” demiştir.
(Buhârî, “Meġāzî”, 27; Müslim, “Ḥac”, 503-504). Uhud kendisinin hem yoldaşı hem sırdaşı olmuştur.
Allah Resulü (s.a.v.) mağaraya geldiğinde yaralıydı. Yüzüne halkalar saplanmıştı. Hz. Ebubekir
çıkarmak için müsaade istedi. O anda Ebu Ubeyde b. Cerrah gelerek bu şerefe mazhar olmak için Hz.
Ebubekir’den izin istedi ve sonra o halkaları Efendimiz’i acıtmadan dişleri ile kavrayıp çıkarmaya
çalıştı. Çıkarırken dişleri kırıldı ve hayatının sonuna kadar dişsiz dolaştı. Araplar ön dişleri olmayana
‘hetem’ derlerdi ama Hz. Ebubekir “O, hetemlerin en güzelidir.” demiş; ashabdan bazıları da: “Dişsizlik
insanı çirkinleştirirdi ama Ebu Ubeyde Uhud’da kaybettiği dişlerinden ötürü daha fazla güzelleşti.”
demişlerdir.
Allah Resulü (s.a.v.) o mağaraya çıkarken biraz yüksek olduğu için çıkamadı. O anda Talha b.
Ubeydullah sırtına basıp çıkması için Efendimiz’in önüne yattı. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.v.)
“Cennet Talha’ya vacib oldu.” dedi. Talha b. Ubeydullah bu kadar basit bir amelle mi olacağını
sorunca Allah Resulü (s.a.v.) “Allah katında amelin basiti yok. Allah içinse eğer karşılığı budur.”
dedi.
Allah Resulü (s.a.v.) orada biraz istirahat edince Hâris b. Dimme’yi Hz. Hamza’dan haber
getirmesi için gönderdi. Hâris b. Dimme Hz. Hamza’yı buldu ve halini görünce başında ağlamaya
başladı. Efendimiz’e bunu nasıl söyleyeceğini düşündü. Efendimiz (s.a.v.) Hâris b. Dimme dönmeyince
Hz. Ali’yi de gönderdi. Hz. Ali de vaziyeti görünce kötü oldu ama kendisini toparlayınca dönüp
Efendimiz’e durumu anlattı; amcasını son gördüğü bir şekilde hatırlaması için Efendimiz’e
gitmemesini tavsiye etti. Allah Resulü (s.a.v.) gitmek istediğini beyan etti. Amcasını o halde görünce
dayanamayıp ağlamaya başladı ve orada yüreği yanan bir beşer olarak “Sana bunları yapanları elime
geçirdiğimde 70 tanesinden intikamını alacağım.” dedi. Bunun üzerine Nahl suresi 126. ayet uyarı
mahiyetinde nazil oldu: “Cezalandırmak isterseniz size yapıldığı kadarıyla cezalandırın, fakat sabır
gösterirseniz bilin ki sabırlı davrananlar için bu muhakkak daha hayırlıdır.” Bu ayet ile adaletten
ödün verilmeyeceği hatırlatılmıştır. Allah Resulü (s.a.v.) sonra amcasına bunu yapanları affetti ve
onlar Müslüman olarak tarihe geçtiler. Onlara bu konuda sonradan bedel bile ödetmedi.
Allah Resulü (s.a.v.) amcasını öyle görünce çok etkilendi. Artık dönüp toparlanacakları bir
sırada Hz. Safiye’nin de geldiğini gördüler. Hz. Ali ile Hz. Zübeyr onu engellemeye çalıştılar ancak
ikna edemediler. Hz. Safiye kardeşinin yanına gitti ve orada “İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn” ayetini
okuyarak ağladı. Efendimiz (s.a.v.) yanına gelerek onu teskin etmeye çalıştı, sarılıp beraber ağladılar.
Allah Resulü (s.a.v.) daha sonra şehitlerin naaşlarını toplattırdı ve şehitlerin öldükleri yere
defnedileceğini buyurdu. Kabirler kazıldı ama şehitlerin sayısı kabirlere göre fazla idi. Bu yüzden
Efendimiz (s.a.v.) birbirlerini seven iki şehidin birlikte, Kur’an’ı en fazla bilenin ondan daha az bilenle
birlikte ve bunun gibi her birine bu noktada eşleştirmeler yaparak gömülmelerini söyledi.
Şehitler defnedilirken Hz. Hamza bekletildi. Her şehit için cenaze namazı kılındığında sahabe
onu da defnetmek için izin istiyordu ama Allah Resulü amcasını bekleterek defalarca üzerine cenaze
namazı kılınmasını sağlamıştı. En son Hz. Hamza ile Abdullah b. Cahş (birbirleriyle akrabaydılar)
birlikte defnedildi.
Hz. Mus’ab’ın naaşı getirildiğinde sahabe, üzerindeki elbisenin ona kefen olarak yetmediğini;
başına doğru çektiklerinde ayaklarının, ayaklarına doğru çektiklerinde başının açıkta kaldığını söyledi.
Efendimiz (s.a.v.) elbisesini başına doğru çekmelerini ve açıkta kalan ayaklarını da bir ot demeti ile
kapatmalarını buyurdu. Mekke’nin yakışıklı delikanlısı Mus’ab b. Umeyr bu şekilde defnedildi.
Efendimiz (s.a.v.) yüreğinde koca bir acı ile Medine’ye döndü. Ensardan çokça şehit olduğu
için Ensar halkı birbirlerine taziye gidiyorlardı. Allah Resulü (s.a.v.) Hz. Hamza’nın evinin önünde hiç
kimsenin olmadığını görünce Hz. Ebubekir’e “Hamza’nın ağlayanı bile yok.” dedi ve Hz. Ebubekir
ağlamaya başladı. O anda Sa’d b. Muâz durumdan haberdar olunca Ensara gidip Allah Resulü’nün
böyle söylediğini anlattı. Ensar da kendi taziyelerini bırakıp Hz. Hamza’nın kapısında toplandılar ve
Efendimiz’i teskin etmeye çalıştılar.
Allah Resulü (s.a.v.) Uhud’u hiç unutturmadı. Her zaman ziyaret etti ve “Ey Uhud şehitleri! O
gün burada sizinle beraber şehit olmayı ve burada bu dağın eteklerine defnolunmayı ne kadar
isterdim.” derdi. Bu şehitlere şahitlik etmektir. Allah Resulü (s.a.v.) gidenlerin uğruna can verdikleri
büyük davanın ne kadar önemli olduğunu söylemiş ve kalanlara da bir sorumluluk yüklemiştir.
Uhud’dan sonra nazil olan ayetlerden biri de şudur: “Mü’minlerden öyle adamlar vardır ki,
Allah’a verdikleri söze sâdık kaldılar. İçlerinden bir kısmı verdikleri sözü yerine getirmiştir (şehit
olmuştur). Bir kısmı da (şehit olmayı) beklemektedir. Verdikleri sözü asla değiştirmemişlerdir.”
(Ahzâb 33/23)
Şehitlerin bize emanet ettiği bir dava var! Davaya talip olmak bize de nasip olduğuna göre bu
davaya sahip çıkıp onu korumalıyız çünkü şehitler gitti ama şahitler kaldı. Şahitler şehitlerin davasına
sahip çıktığı kadar şahit olabilirler. Allah bizi o şahitlerden eylesin. Âmin.
*
NOT: Tefsir kitabı tavsiyeleri: Tefsirli Kur’an Meali (3 Cilt) – Hasan Basri Çantay. Safvetü't Tefasir /
Tefsirlerin Özü – Muhammed Ali Es-Sabuni. Hak Dini Kur’an Dili – Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır.
Siyerin ruhunda Peygamber Efendimizin kâmilen bir şahsiyeti var ve o şahsiyet içerisinde aslında biz
varız. Siyer her ne kadar bir insanın hayatı olsa da bütün bir beşeriyetin hayatıdır çünkü Efendimiz
tüm beşeriyet için bir örnek teşkil eder. Tüm insanlık için adeta fabrika ayarı niteliğindedir.
Derslerimizden neler öğrendik ?
Aşağıdaki soruları cevaplamaya çalışarak öğrenmeye çalışalım inşaallah ...
Bismillahirrahmanirrahim.
BEDİR DÖNÜŞÜ NE OLDU?
Efendimiz (s.a.v.) Bedir’e 313 kişi ile gitti. Kendisi ile beraber sayı 314 idi. Medine’ye dönerken
aralarından 14’ünü şehit vermişler ve yanlarına 70 tane esir almışlardı.
Sahabenin gelirken konuştukları ile dönerken konuştukları aynı değildi. Yüreklerinde sevinçle
hüzün bir arada idi. Sevinçliydiler çünkü Allah İslam’ı aziz, küfrü zelil kılmıştı. Hüzünlüydüler çünkü
daha da kahramanca savaşabilirdik diye düşünüyorlardı. Kardeşlerinden 14’ünü şehadete yolladıkları
için sevinmişler, kendileri şehit olmadıkları için üzülmüşlerdi. Nail oldukları bu büyük şerefe
Medine’de nail olamayan kardeşleri var diye üzgündüler. Bir daha Bedir gibi bir şey yaşanır mı diye
endişeliydiler.
Medine’ye giderlerken Efendimiz (s.a.v.) bu sevinci Medine’de paylaşmaları için iki sahabiyi
görevlendirdi. Medine’ye haber ulaşınca hemen bir sevinç yaşandı ama aynı zamanda bir de hüzün
hâkimdi çünkü Efendimiz’in (s.a.v.) kızı Rukiye annemiz vefat etmişti.
Sahabenin Bedir’den dönüp Medine’ye giriş tarihi 27 Ramazan, Rukiye annemizin vefatı da 20
Ramazan idi. Dolayısıyla Efendimiz (s.a.v.) kızının cenazesine yetişemedi (Yetiştiğine dair rivayetler de
mevcut). Rukiye annemizi Ümmü Eymen annemiz yıkamış, eşi Hz. Osman da cenaze namazını kıldırıp
defnetmişti.
Efendimiz (s.a.v.) Medine’ye girdiğinde yine sevinci en güzel biçimde yaşayamadı ve kızının
vefatı ile yüreği yandı. Efendimiz (s.a.v.) bu dünyada doya doya gülemedi. (Allah Resulü’nü
güldürmeyen dünya bizi mi güldürsün... Bu dünya imtihan dünyasıdır. Bizler de yüzümüzün akıyla
imtihanları geçmeye bakmalıyız. “Artık bana düşen güzelce sabretmektir.” Yusuf 12/18-83)
Ne olursa olsun büyük bir zafer ve sevinç vardı. O zafere gerçek dostlar sevinirken bazı cahil
dostlar da içlerinde büyük bir haset duydular. (Haset yakınlık arttıkça artan bir hastalıktır. Akrabalarda
o yüzden haset oranı fazladır.)
Münafıklar seviniyormuş gibi yaptılar ama kendi dostları ile baş başa kaldıklarında başka bir
halde idiler. Efendimiz’e ve sahabeye karşı gülüp yüzlerine methiyeler düzerken içlerinde bambaşka
duygular barındırdılar.
Bir başka grup insanlar hırslarından çatladılar çünkü onlar Mekkelilerin onları yenebileceğine
çok inanmışlardı. Oysa ki ölen 70 müşrikten 24’ü küfrün elebaşları idi.
Bir başka zümre de şedîd düşmanlar idi. Onlar da sevinci kursakta bırakmak için uğraştılar,
planlar kurdular. (Düşman uyumaz. Kim düşmanın yattığını zannederse kendi yatıyor demektir. En
büyük darbeyi en sevinçli anımızda yeriz çünkü düşman o anı kollar.)
HZ. RUKİYYE’NİN VEFATI
Rukiye annemiz ıstıraplı bir hayatın içerisinde iman üzere yaşarken hastalanarak vefat etti. Hz.
Osman (r.a.) onun gidişi ile çok üzüldü. Üzüntüsü hem eşini kaybettiği için hem de Allah Resulü’ne
damat olma şerefi ile nasiplendiği aile bağı koptuğu içindi.
Efendimiz (s.a.v.) bir baba olarak iki erkek evladını toprağa vermiş iken kalan dört kızından
birini de kaybetmenin acısını yaşadı. Ama Hz. Osman’ı (.r.a.) kendisinden daha üzgün görünce onu
teskin etmeye başladı. Aradan bir müddet geçtikten sonra diğer kızı Ümmü Gülsüm ile evlenmesini
kendisi teklif etti. Hz. Osman Ümmü Gülsüm ile de güzel bir yuva kurdu. Yıllar sonra Ümmü Gülsüm
annemiz de vefat edince Efendimiz (s.a.v.) bir rivayete göre “Bir kızım daha olsaydı Osman’a onu da
verirdim.”; diğer bir rivayete göre “40 tane kızım olsaydı ve peşi sıra hepsi vefat etseydi yine Osman’a
verirdim.” dedi. Hz. Osman iki defa peygamber evine damat olduğu için Allah Resulü (s.a.v.) ona “iki
nur sahibi” anlamında “zinnureyn” demiştir.
Yıllar sonra Hz. Osman’ın 12 yıllık hilafet döneminin son 6 yılında devlet yönetimde bazı
olumsuzluklar yaşandı. Bunun üzerine onun hakkında ileri geri konuşmaya başlayan insanlar ortaya
çıktı. (Sahabenin fazilet sıralamasında en başta Hz. Ebubekir (r.a.), en sonda ise Hz. Vahşi (r.a.) gelir.
Başından sonuna kadar bütün sahabe hatasız, günahsız insanlar değildi ama biz hepsine “Radıyallâhu
anhüm ecmain: Allah onların hepsinden râzı olsun, razı da olmuştur.” deriz. Kimi anarsak analım onlar
da hatalarıyla birlikte insandılar.)
Hz. Osman hakkında ileri geri konuşulunca Müslümanlardan birisi o konuşanlardan birine
ders vermek için onun yanına giderek kızına bir başkası adına -aracı olarak- talip olmak istediğini
söyledi. Sonra da aracı olmak istediği kişinin özellikleri olarak o adamın Hz. Osman’ın aleyhine
söylediği sözleri söyledi ve böyle bir adama kızını verip vermeyeceğini sordu. Adam şaşırıp böyle bir
adama kız verilmeyeceğini söyledi. Onun bu tepkisi üzerine o Müslüman “Ey Allah’tan korkmaz! Sen
Hz. Osman için bunları söylüyorsun, Allah Resulü böyle birine kızlarını verdi.” diyerek o adama
haddini bildirdi. Sahabe hakkında konuşurken bunun için dikkatli olmalıyız çünkü sahabe bizim için
anahtar nesildir, köprü nesildir; bizi Peygamber Efendimiz’e (s.a.v.) ve Kur’an’a bağlar.
UMEYR B. VEHB’İN SUİKAST GİRİŞİMİ
Umeyr b. Vehb’in oğlu da esirler arasında idi. Fidye verip oğlunu geri almayı kendisine
yediremedi. Şeytan gibiydi, zekasıyla inanılmaz şeyler yapan birisi olduğu için Kureyş’in içerisinde
“şeytanü’l kureyş” lakabı ile anılıyordu. Kabe’nin avlusunda oturmuş konuşurlarken eğer borçları
olmasa, ailesini de düşünmese, zehirli kılıcı ile Medine’ye gidip hem Hz. Muhammed’i öldüreceğini
hem de oğlunu alıp geleceğini, alamasa bile bu yolda ölmeye razı olduğunu dile getirdi. Mekke’nin
ileri gelenlerinden Safvân b. Ümeyye bunu duyunca heyecanlandı çünkü bu olmasını istediği bir şeydi.
Umeyr b. Vehb’e borçlarını ödeyeceğini, başına bir şey gelirse de ailesini koruyacağını söyleyerek onu
Medine’ye gidip planını uygulaması konusunda teşvik etti. Aralarında sözleşince Umeyr b. Vehb
zehirli kılıcını alarak doğruca Medine’ye gitti.
Mescid-i Nebevi’nin önünde onu ilk Hz. Ömer gördü. Hz. Ömer onu görünce ‘hayra gelmezsin
sen’ diyerek boğazından tuttuğu gibi Allah Resulü’nün huzuruna götürdü. Allah Resulü (s.a.v.) Umeyr
b. Vehb’i nezaketle karşıladı ve gelme sebebini sordu. Umeyr b. Vehb oğlu için geldiğini söylediğinde
Efendimiz (s.a.v.) başka bir amacının olup olmadığını sual etti. Umeyr b. Vehb hayır yok diye cevap
verince Efendimiz (s.a.v.) boynundaki zehirli kılıcın orada ne işi olduğunu sordu ve isterse Safvân b.
Ümeyye ile ne konuştuklarını da söyleyebileceğini beyan etti. Umeyr b. Vehb’in orada dili tutuldu.
Allah Resulü’nün konuştukları hakkında bilgi sahibi olması onu şaşırtmıştı. Efendimiz (s.a.v.) tam
olarak neler konuştuklarını ona söyleyince Umeyr b. Vehb orada şehadet getirerek Müslüman oldu.
Hz. Ömer o iman edince ona kemiklerini kırarcasına sarıldı. Çünkü Hz. Ömer şahsa değil küfre
düşman idi. (İslam budur!.)
Umeyr b. Vehb Mekke’ye döndüğünde hemen tebliğ faaliyetlerine başladı. (Çünkü
Müslümana yatmak yoktur!)
Medine’de hapishane yoktu çünkü İslam’da hapis cezası diye bir şey yoktu. Tahkikat için
sadece nezarethane olurdu. (İslam ceza hukukunda cezalar caydırıcı ve ağırdır. İç mahkeme vicdandır.
O kuruldu mu diğerine ihtiyaç kalmaz. İslam hukuku önce doyurur, bilinç uyandırır, ikna eder,
şuurlandırır, cezayı ondan sonra koyar.) Bu yüzden Bedir’den gelen esirleri misafir gibi evlere
dağıttılar. Allah Resulü (s.a.v.) kimini ensarın evine kimini muhacirin evine gönderdi. Efendimiz’in
(s.a.v.) amacı o esirlerin önyargılarını kırmaktı çünkü Müslümanları tanımıyorlardı. Onların aile
ortamını, sahabenin mescid hayatını, gece ibadetlerini, Kur’an okuyuşlarını görmelerini istedi. Esirler
bu şekilde etkilendiler ve hepsi Müslüman oldular. (Efendimiz (s.a.v.) görüp düzelsinler diye acaba
bugün esirleri bizim evlerimize gönderir miydi ?!)
BÖYLE BİR ATMOSFERDE BAYRAMI NASIL YAŞAMIŞLARDI?
Bütün bu olaylar Ramazan ayında gerçekleşmişti. Dolayısıyla sahabenin gözleri Efendimiz
(s.a.v.)’in üzerindeydi çünkü Allah Resulü ilk kez Ramazan ayına dair onlara bir şeyler anlatmıştı.
Arapların yıllar yılı kutladıkları iki tane bayram vardı. Bayrama bir gün kala Efendimiz (s.a.v.),
Allah’ın o bayramların yerine onlardan daha hayırlı iki bayram verdiğini açıkladı: Ramazan bayramı ve
kurban bayramı. (Ramazan bayramı aslında fıtr, fıtrat bayramıdır çünkü fıtrat vergisi vardır.) Bayram
sabahı yapacakları ilk işin namaz olduğunu ve nerede kılınacağını söyledi (Bayram namazla başlar).
Efendimiz (s.a.v.) bayram namazlarını -eğer çok yağmur yağmazsa- Musalla denilen yerde kıldırırdı
çünkü orası mescid hükmünde değildi ve sevince ortak olmaları için herkes gelebilirdi. Efendimiz
(s.a.v.) fitre sadakasından da ilk kez bahsetti. Araplar ilk kez böyle bir bayrama şahit oldular.
Aradan 2 ay 10 gün geçtikten sonra Kurban bayramı geldiğinde Efendimiz (s.a.v.) onlara bu
bayramın önemini anlattı. Allah’a ulaşanın sunulan kurbanın eti ve kanı olmadığını, takva olduğunu
açıkladı.
“Kurban ettiğiniz hayvanların ne etleri ne de kanları asla Allah’a ulaşmaz; sizden O’na
ulaşacak tek şey, takvadır.” (Hac 22/37)
Sahabeden bazıları bilmedikleri ve Allah Resulü’ne de sormadan hareket ettikleri için
kurbanlarını namazdan önce kestiler. Efendimiz (s.a.v.) namazı kıldırmak için Musalla’ya doğru
giderken onları görüp güldü ve daha sonra kurbanın hükümlerini açıkladı. Sahabenin öğrenmesi için
her şeyin en doğrusunu söyledi. Yapılmış bir doğru varsa onu sükutu ile tasdikledi, yapılan bir yanlış
varsa onu düzeltti, eğer kimse doğruyu yapmamışsa da kendisi en doğrusunu yaptı.
Efendimiz (s.a.v.) bütün kurban bayramlarında iki kurban kesti. Bunlardan birisi kendisi ve ehli
beyti içindi, ikincisi ise ümmetinden kurban kesemeyenler içindi. (Bu bir sünnettir. Durumu olan o
mutluluğu yaşamaları için kesemeyenler adına kurban kesebilir.)
Efendimiz (s.a.v.) Medine’de 9 tane Ramazan bayramı, 9 tane de Kurban bayramı geçirdi.
Ramazan bayramlarının beş tanesi 30 gün, dört tanesi 29 gün idi.
HZ. ALİ’NİN FATIMA İLE EVLENMESİ
Hz. Ali ile Hz. Fatıma’nın yaşları, soyları birbirlerine uyuyordu ve birbirlerine denktiler
(küfüv/denklik). Fatıma annemizin büyümesi ile birlikte talipleri de arttı ama Efendimiz (s.a.v.)
gelenleri hep gönderdi. Hz. Ali’nin (r.a.) kalbinde Fatıma annemize karşı bir meyil vardı ama Allah
Resulü’ne bu konuyla gitmek için cesaret bulamıyordu. Efendimiz’in (s.a.v.) yakınlarından olan bir
hanım Hz. Ali’yi bu konuda cesaretlendirdi. Hz. Ali bir şekilde cesaretini toplayıp Efendimiz’in
huzuruna gitti ama konuşamadı. Efendimiz ona neden geldiğini sorduğunda kendisinin rivayeti ile
söyleyecek sözü yoktu. Sonra Allah Resulü onu getirenin ne olduğunu bildiğini, konunun kızı Fatıma
(r.a.) olduğunu anladığını ama kızı Fatıma ile konuştuktan sonra haber vereceğini söyledi. (Efendimiz
burada Hz. Ali’yi rahatlatmıştır. Büyük olmak bunu gerektirir. Ariflerden biri demiştir ki: “Bardak değil
sürahi eğilir doldurmak için. Doldurmak istiyorsan eğileceğin yeri bilmen lazım.”)
Allah Resulü (s.a.v.) kızı Fatıma ile konuştu ama Fatıma annemiz de konuşamadı çünkü onun
da Hz. Ali’ye karşı gönlünde bir meyil vardı.
Efendimiz (s.a.v.) kızı ile konuştuktan sonra Hz. Ali’den mehir olarak bazı şeyler istedi. Niyeti
Hz. Ali’ye bedel ödetmek idi. Hz. Ali bu uğurda zırhını sattı. Hz. Osman daha sonra o zırhı sattığı
adamdan satın aldı ve Hz. Ali’ye düğün hediyesi olarak verdi. (Asr-ı saadetin aslı da saadet idi.)
Netice itibariyle düğün hazırlıkları başladı. Ümmü Eymen annemiz o düğünün en önemli ismi
idi çünkü o Efendimiz’in annesinden sonra annesi idi. Efendimiz (s.a.v.) ona, kızı Fatıma’yı damadın
evine götürmesini ama kendisi gelene kadar beklemelerini söyledi. Efendimiz (s.a.v.) insanlar
dağıldıktan sonra damat evine gidip “Nerede kardeşim?” diyerek Hz. Ali’yi sordu. Ümmü Eymen
annemiz bunun üzerine "Babam anam sana feda olsun ey Allah'ın Resulü, senin kardeşin
kimdir?" dedi. Efendimiz, “Ali b. Ebi Talib’tir.” deyince Ümmü Eymen: “Senin kızın ona
nikahlandığına göre o senin nasıl kardeşin oluyor?" dedi. Allah Resulü (s.a.v.) Ali’nin (r.a.) dünya
ahiret kardeşi olduğunu ve bu kardeşlikten dolayı Fatıma ile evlenmesinde dinen sakınca olmadığını
açıkladı. Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ali’yi sağına, kızı Fatıma’yı soluna oturtarak ellerini avuçlarının içine
aldı ve onlar için “Allah ikinizin arasını bereketlendirsin, bereketini daim etsin, ikinizin arasını
hayırlarla birleştirsin.” diyerek dualar etti.
Ensar bugüne kadar birçok düğün gördüklerini ama Fatıma (r.a.)’nın düğünü kadar güzel bir
düğün görmediklerini söylemişlerdi çünkü Hz. Fatıma’nın düğününü güzel kılan iki önemli şey vardı:
- Ayaklarını yorganlarına göre uzattılar, borçlarla düğün yapmadılar.
- Riyaya kapılmadılar. (Bir kere evleniyorum mantığıyla aşırıya kaçmadılar.)
(Düğün bize Rabbimizin bahşettiği önemli bir nimettir ve o günde Allah’ın razı olmayacağı bir
iş olmamalıdır! Her şey O’nun rızasını gözeterek yapılmalıdır! Eğer aşırıya kaçılmış, bir takım hatalar
yapılmış ise tövbe edip yeni bir sayfa açmak gerekir çünkü tövbe ettikten sonra büyük günah yoktur.
Müslümana günahın altında ezilmek de yakışmaz.)
AİŞE VALİDEMİZİN HÜCRE-İ SAADET’E GELİŞİ
Hicret esnasında Efendimiz (s.a.v.) ile Hz. Aişe annemiz nişanlı idiler. Hz. Aişe (r.a.) Efendimiz
(s.a.v.) ile nişanlanmadan evvel Mut’im b. Adî’nin oğlu Cübeyr b. Mut’im ile nişanlanmıştı. Hz.
Ebubekir ile Mut’im b. Adî cahiliyye döneminde çok yakın arkadaştılar ve çocukları olursa
evlendireceklerine dair anlaşmışlardı. Hz. Ebubekir, Efendimiz (s.a.v.)’den söz vermenin ehemmiyetini
bildiği için sözünde durdu.
Efendimiz (s.a.v.) 50 yaşında iken eşi Hatice’yi (r.a.) kaybetmişti ve 2 yıl dul kaldı. Havle binti
Hakîm’in ısrarları doğrultusunda Hz. Sevde annemiz ile evlendi, Hz. Aişe annemize olan meylini de
dile getirdi. Havle binti Hakîm bu konuyu Hz. Ebubekir’e açtı. Hz. Ebubekir çok sevinmesine rağmen
verdiği sözden dolayı evet diyemedi. Kalkıp Mut’im b. Adî’nin yanına gitti ve hala kızı Aişe’yi alma
konusunda bir isteğinin olup olmadığını sordu. Mut’im’in hanımı bir anda celallendi ve onlar Hz.
Muhammed’e inandıkları için bu işe rıza göstermediğini söyledi. Hz. Ebubekir bunun üzerine Mut’im
b. Adî’ye eşine katılıp kayılmadığını sordu ve Mut’im b. Adî de bunu onaylayınca Hz. Ebubekir oradan
sevinçle ayrıldı. Eve gelince onayını Havle (r.a.) annemize bildirdi, Havle annemiz de gidip
Efendimiz’e haber verdi.
Efendimiz ile Aişe annemiz iki yıl nişanlı kaldılar ve hicretten sonra Şevval ayında evlendiler.
(İki bayram arası evlenilmez inancı batıldır.) Hz. Aişe annemizin Efendimiz’in eve gelişiyle birlikte
evde bambaşka bir hava oluştu çünkü onu Aişe annemizi Aişe anne yapan ne Resulullah’ın eşi olması
ne de Hz. Ebubekir’in kızı olmasıydı, bizzat onun şahsiyetiydi.
Hz. Âişe ilim noktasında çok iştiyaklı idi. Bugün onun merakı sayesinde bizler birçok bilgiye
erişmiş durumdayız, eğer o sormasaydı Efendimiz’de olan nice bilgiye ulaşamayacaktık. Hz. Aişe
annemiz 2210 tane hadis rivayet etti. Efendimiz (s.a.v.) onu işaret ederek “Dininizin üçte
birini/yarısını bu Humeyra'dan öğreniniz.” buyurmuştur. Resulullah (s.a.v.) Hz. Aişe'ye yanakları
kırmızı kırmızı olduğu için "Humeyra" derdi, bazen Aiş, bazense Uveyş derdi.
Allah Resulü (s.a.v.) kendisinde olan bilgileri ümmete ulaştırsın diye Hz. Aişe’ye adeta farklı bir
alan açmıştı. Bizler bugün birçok sahabe efendimizden istifa etmekteyiz ama Hz. Âişe annemizin
istifade alanı bütün sahabenin istifade alanlarının ötesindedir çünkü Âişe annemiz bir bakıma mihenk
taşı gibiydi. Sahabenin rivayet ettiği çoğu hadisler bile onun onayında geçip geldi. Birçok konuda bilgi
sahibi idi.
Allah (c.c.) kronolojik olarak annelerimizi hikmetli bir şekilde sahneye çıkarmıştır. Mesela
Allah Resulü’nün (s.a.v.) Mekke’de kendisine liman olacak bir Hatice’ye ihtiyacı vardı. Medine
döneminde ise bütün bu hadisleri ve olayları zihninde tutabilecek genç bir dimağa ihtiyaç vardı, orda
da Âişe annemiz Efendimizin hayatına girmiş oldu.
BENÛ KAYNUKA’NIN İHANETİ
Bedir’den dolayı Yahudiler rahatsız oldular. Efendimiz (s.a.v.) ile yaptıkları Medine Vesikası’na
uymaları gerekirken fitne çıkardılar. İlk fitneyi çıkaran da bunlar oldu. Zengin bir zümreydiler. Sağlam
kaleleri (bir şey olduğu zaman içerisine girerler ve kendilerini korurlardı), birçok savaşçıları vardı ve
buna güvenerek sahabeyi sürekli kışkırttılar. Efendimiz (s.a.v.) bir gerginlik oluşmaması için hep alttan
aldı ama bardağı taşıran en son olayları pazarlarına gelen Müslüman bir hanımın örtüsüne dokunarak
onu gülünç bir hale getirmeleri oldu. Orada duruma müdahale etmek isteyen bir sahabiyi de şehit
ettiler. Allah Resulü (s.a.v.) bunun üzerine sahabeyi hemen toplayıp Benî Kaynuka mahallesini kuşattı
ve onları 15 gün kadar kuşatma altında tuttu.
Efendimiz (s.a.v.) Mekke’de sabretmişti ama Medine’de İslam bir devlet haline geldi.
Kazanılan bu güçle de Müslümanların hakkına, hukukuna girenlere, izzetini çiğneyenlere -eğer
yaptıklarından geri dönmemişlerse- hemen bedeli ödetildi.
Kuşatmada Yahudiler, Efendimiz’in (s.a.v.) kararlılığını görünce teslim olmak zorunda kaldılar.
Teslim oldukları zaman Efendimiz onlara çok daha ağır cezalar verebilirdi ama önemli bir adım atarak
onları sürgün etti. İlk sürgün edilen kabile de Benî Kaynuka oldu.
Eğer anlaşmaya sadık kalsalardı Müslümanlar da sadık olarak kalacaktı. Kalmadıkları için
Müslümanlar da böyle bir beladan kurtulmuş oldu.
KA’B B. EŞREF’İN ÖLDÜRÜLMESİ
Ka’b b. Eşref bir şairdi. (Asr-ı Saadette şair denildiğinde bunu medya patronu olarak
anlamalıyız.) Güçlü ve etkili bir biçimde Müslümanların aleyhine fitneler üretti ve bir çete lideri idi.
Müslümanların pazarını yaktı, karanlık işler çevirdi. Tehlikeli bir noktaya gelince Efendimiz (s.a.v.)
sahabeye bunu kimin bertaraf edeceğini sordu. Muhammed b. Mesleme (r.a.) atıldı ve çok iyi bir
strateji ile Ka’b b. Eşref’in kalesine girip onu dışarı çıkardı. Onu öldürerek bu fitnenin bitmesini
sağlamış oldu.
Ne Mekke’de ne de Medine’de asr-ı saadetten kalan bir yapı yoktur ama o günlerden kalan
tek yapı Ka’b b. Eşref’in kalesinin kalıntılarıdır.
OSMAN B. MAZ’ÛN’UN VEFATI
Osman b. Maz’ûn Cumah oğullarından ve Hz. Ömer’in de kayınbiraderi idi (Hz. Ömer’in eşi
Zeynep binti Ma’zun’un kardeşi). Dolayısı ile Osman b. Maz’ûn hem Hafsa validemizin hem de
Abdullah b. Ömer’in dayısıydı. Havle binti Hakîm’in de eşi idi.
Efendimiz (s.a.v.), Osman b. Maz’ûn’u çok seviyordu. Havle binti Hakîm, Resulullah’ın yanında
değeri ve itibarı olan bir kadındı, bu değer ve itibar biraz da Osman b. Maz’ûn’dan
kaynaklanmaktaydı.
Osman b. Maz’ûn hicret eden, malını ve servetini İslam yolunda feda eden, mücadele eden
bir insandı. Bedir’den sonra hastalanmıştı ve Efendimiz başucundayken vefat etti. Onun vefatı ile
Efendimiz (s.a.v.) çok üzüldü. Öyle ki göz yaşları sakalından Osman b. Maz’ûn’un üzerine düşmüştü.
İşte bu manzarayı gören bir kadın “Ne mutlu Osman’a ki kuş oldu cennete uçtu.” deyince Efendimiz
(s.a.v.) ona Allah’ın peygamberi olarak bunu kendisinin bile bilmediğini ve “Kardeşleriniz için, ehli
iman için, sevdikleriniz için iyi temennilerde bulunun, Allah’ın hukukunu koruyun.” buyurdu.
Efendimiz (s.a.v.) onun için “Osman bizim selefimizdir (öncümüz).” dedi. Osman b. Maz’ûn,
Bakî kabristanlığına defnedilen ilk muhacirdi. (İlk ensar Es’ad b. Zürâre idi.) Efendimiz (s.a.v.) kabrini
kazdırmış, kendisi bizzat ilgilenmiş, kabrine koydurmuş ve kendisi kabri düzeltmişti. Kabir yeri
kaybolmaması için de bir alamet istedi. (Ölçü; mezar olduğu belli olması için yerden bir karış yüksek
olması, kimin yattığının belli olması için başında bir alametin olmasıdır.)
Osman b. Maz’ûn’dan sonra kim vefat etse sahabe nereye defnedeceklerini sorduklarında
Efendimiz (s.a.v.) “Selefimiz olan Osman’ın yanına” dedi.
HZ. HASAN’IN DOĞUMU
Fatıma annemiz düğünün hemen ardından hamile kaldı. Hz. Hasan hicretin üçüncü yılının
başlarında dünyaya geldi. Efendimiz (s.a.v.) bu güzel haberi alınca çok sevindi ve “Oğlumu bana
getirin!” dedi. Hz. Hasan sarı bir kundağın içerisinde Efendimiz’e (s.a.v.) takdim edildi. Efendimiz
kundağı görünce “Başka renk bulamadınız mı?” dedi çünkü renklerin dili vardır ve Efendimiz o rengi
erkek çocuğuna yakıştırmadı.
Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ali’ye oğlunun ismini ne koyacağını sorduğunda Hz. Ali “Harb”
koyacağını dile getirdi. Efendimiz (s.a.v.) bu kadar güzel bir çocuğa Harb isminin konmayacağını
belirterek “Benim oğlumun adı Hasan olsun.” dedi ve ezanını okuyup tahnîkini yaptı. (Tahnîk bir
sünnettir. Çocuğun damağına hurma ya da hurma gibi tatlı bir şeyi sürüp dua etmektir. Efendimiz
(s.a.v.) genelde bunu yapardı ki çocuk salih bir insanın nefesinden nasiplensin.)
Aradan bir müddet geçtikten sonra Hz. Hüseyin doğdu. Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ali’ye oğlunun
ismini ne koyacağını sorduğunda Hz. Ali yine “Harb” cevabını verdi. Efendimiz (s.a.v.) de yine bu
kadar güzel bir çocuğa Harb isminin konmayacağını belirterek adının Hüseyin olmasını istedi.
Aradan bir müddet geçtikten sonra Muhassin dünyaya geldi. Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ali’ye
oğlunun ismini ne koyacağını sorduğunda Hz. Ali yine “Harb” cevabını verdi. Bu sefer Efendimiz
(s.a.v.) “Ben Harun’un çocuklarına koyduğu isimler gibi çocuklarıma isim koyarım.” dedi. Hz. Harun
çocuklarına Şeber, Şübeyir, Mübeşşir gibi aynı kökten gelen isimler koymuştu. Efendimiz (s.a.v.) de
aynı kökten gelen ve anlamları da aynı olan Hasan, Hüseyin, Muhassin isimlerini tercih etti. (Hz.
Muhassin bebekken vefat etmiştir.)
Hz. Ali’nin daha sonra da çocukları oldu. İnsanlar ona “Harb” ismini koymasını söylediler. O ise
“Resulullah’ın üç defa reddettiği bir ismi ben nasıl koyarım.” dedi ve o ismi bir daha koymadı.
Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin cennet gençlerinin efendileridirler. Efendimiz (s.a.v.) onları
dünyanın kendisine verilmiş en güzel nimetleri olarak anlamış, “Siz bana dünyanın nimetlerisiniz.”
demiştir. Onlar için bazen hutbeden bile aşağıya inmiştir. Onları sırtlarına almış ve onlarla farklı bir
münasebet kurmuştur çünkü onlar dedelerinin şeriatını korumak adına dinin muhafazasında bir rol
oynayacaklardı.
Hz. Ali ile Hz. Fatıma’nın Zeynep ve Ümmü Gülsüm adlarında iki tane de kızları vardı. Dünya
bu evlatlardan Hz. Hasan’dan vahdeti, Hz. Hüseyin’den şehadeti, Hz. Zeynep’ten izzeti, Hz. Ümmü
Gülsüm’den dirayeti öğrenmiştir. Onlar vahdeti, kişinin hakkı olmasına rağmen ümmetin selameti için
ondan vazgeçebilmeyi ve durmayı öğrettiler.
Hz. Hasan bize durma ahlakını öğretti.
Hz. Hüseyin bize şehadeti öğretti. “Seyyid’üş Şüheda” ifadesi tarihte iki isim için kullanılır: Hz.
Hamza ve Hz. Hüseyin.
Hz. Zeynep “Gidenler Hüseyin gibi gitsin, kalanlar hiç değilse benim gibi kalsın.” diyerek bize
izzeti öğretti.
Hz. Ümmü Gülsüm de bize dirayeti öğretti.
Ehl-i Beyt’in evi böyle bir ev idi.
NOT: Hz. Âişe annemiz ile Efendimiz (s.a.v.) arasındaki eş ilişkisine dair örnekleri araştıralım. Uhud’u
anlamaya çalışalım.
