Regâib Gecesi (Kandili) Nedir?
Üç Aylar’ın müjdecisi olan (hicri aylardan) Receb’in, Perşembe’yi Cuma’ya bağlayan ilk gecesi Regâib kandilidir. Regâib, arapça bir kelimedir ve “reğa-be” kökünden gelmektedir. “Reğa-be”, kelime olarak, herhangi bir şeyi istemek, arzulamak, ona karşı meyletmek ve onu elde etmek için çaba sarf etmek demektir.
Regâib Gecesi (Kandili) İle İlgili Ayetler
Regâib kelimesi Kur’an’da geçmemektedir. Ancak “reğabe”den türemiş olan çeşitli kelimeler, Kur’ân’da sekiz yerde geçmekte ve “reğabe”nin ifâde ettiği mana için kullanılmaktadır.
Şüphesiz Allah’ın gökleri ve yeri yarattığı günkü yazısına göre ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü haram aylardır. İşte bu, Allah’ın dosdoğru kanunudur. Öyleyse o aylarda kendinize zulmetmeyin.
| Kur’an-ı Kerim Tevbe Suresi 36. Ayeti Meali
Ayet-i kerimede işaret buyurulan haram ayların, Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep aylarıolduğu vurgulanmaktadır.
Receb Ayı ve Regâib Gecesi (Kandili) ile İlgili Hadis-i Şerifler:
Muhakkak zaman, Allah’ın yarattığı günkü şekliyle akıp gitmektedir. Yıl on iki aydır. Bunlardan dördü haram aylardır. Ve üçü ard arda gelmektedir. Zilkade, Zilhicce, Muharrem bir de Cemaziye’l-âhirle Şaban ayları arasında gelen Mudar kabilesinin ayı Recep ayıdır.
| Buhârî; Hadis No: 4662 – Müslim; Hadis No: 1679
Enes b. Malik ( r.a. )’dan şöyle rivayet edilir, Receb ayı girdiğinde Hz. Peygamber şöyle derdi:
“Allahım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.”
| Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/259
Regâib Gecesi (Kandili) Namazı Nasıl Kılınır?
Recebin ilk Cuma gecesi (perşembeyi cumaya bağlayan gece) ile ilgili zikredilen ve “reğaib namazı” olarak da bilinen namazla ilgili hadis mevzudur. İbnu’l-Cevzî, bunu “el-Mevduzat, 2/124-126” adlı eserinde yer vermiş ve uydurma olduğunu belirtmiştir.
İmam Gazali’nin de İhya’da (Daru’lmarife/Beyrut, ts. 1/202-203) belirttiği “Her kim recebin ilk perşembesini oruçlu geçirir, sonra Cuma gecesi olan o gece akşamla yatsı arasında, on iki rekat kılar…” mealindeki hadisi bazı alimlere göre mevzudur. (bk. Zeynu’l-Irakî, Tahricu ahadis’l-ihya, ilgili hadisin tahrici)
Buhari’nin şarihlerinden İbn Receb el-Hanbelî, “Recep ayında hususi namazlardan bahseden rivayetlerden hiç biri doğru/sahih değildir” demiştir. (İbn Receb, Lataifu’l-Maarif, s.140)
İmam Nevevî ve İbn Kayyim el-Cevziye de Receb ayının ilk cuma gecesinde kılmayı ön gören rivayetlerin sahih olmadığını belirtmiştir. (bk. Fetava’l-İmam en-Nevevî, s.57; İbn kayyim, el-Menaru’l-münif, s.95)
Hülasa, Receb ayının ilk cuma gecesinde kılınması gelenek olmuş namaz, ilk defa 480 hicri yılında Kudüs’da kılınmıştır. Bu sebeple bu tarihten önce yaşamış olan alimler bundan bahsetmemişler. (bk. Et-Tartûşî, el-Havadisu ve’l-bida, s.122)
Recep Ayı Orucu Hakkında Bilgi Verir misiniz?
Bu aya veya bu ayın bir kısmının oruçla geçirilmesine dâir orucun fazîletli olduğu konusunda sahih bir hadis sâbit olmamıştır.
Fakat Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-‘den haram aylarda -ki Recep de bu haram aylardandır- oruç tutmanın müstehap olduğuna delâlet eden şu hadis gelmiştir:
Mücîbetü’l-Bâhiliyye, babasından (veya amcasından) naklen, babasının Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e elçi olarak gidip memleketine döndüğünü, bir yıl sonra -hali ve görünüşü oldukça değişmiş olarak- tekrar Hz.
Peygamber’e gittiğini ve şöyle dediğini haber verdi:
– Ey Allah’ın Resûlü! Beni tanıdınız mı?
Hz. Peygamber:
– “Sen kimsin? (tanımadım)” buyurdu.
Adam:
– Bir sene önce size gelmiş olan Bâhilîyim, dedi.
Hz. Peygamber:
– “Seni böylesine değiştiren nedir? Halbuki sen çok iyi görünüyordun” buyurdu.
Adam:
– Senden ayrıldığım günden beri, geceleri hariç, asla yemek yemedim, dedi.
Bunun üzerine Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
– “Kendine işkence etmişsin!” buyurdu ve ilâve etti:
– “Sabır ayı (ramaza)nı bütünüyle, diğer aylardan da birer günü oruçlu geçir.”
Adam:
– Benim için bu sayıyı arttırınız. Zira benim gücüm bundan fazlasına yeter, dedi.
Hz. Peygamber:
– “O halde her aydan iki gün oruç tut!” buyurdu.
Adam:
– Daha arttırınız, dedi.
Hz. Peygamber
– “Peki, her aydan üç gün!” buyurdu.
Adam:
– Biraz daha arttırınız, dedi.
Hz. Peygamber de:
– “Haram aylarında (receb, zilkade, zilhicce ve muharrem) üç gün oruç tut, bırak; üç gün oruç tut, bırak; üç gün oruç tut, bırak.”buyurdu ve üç parmağını birleştirip bırakmak suretiyle de fiilen gösterdi.
| Ebû Dâvûd, Savm 55. Ayrıca bk. İbni Mâce, Sıyâm 43
Burada haram aylarında en fazla peşpeşe üç gün oruç tutup üç gün tutmamak suretiyle o ayların yarısını oruçla geçirmenin mümkün olduğunu belirtmiştir.
Ayrıca başka bir hadis-i şerifte;
Abdullah İbni Amr İbni’l–Âs radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Her ay üç gün oruç tutmak, bütün seneyi oruçla geçirmek demektir.”
| Buhârî, Savm 59 ; Müslim, Sıyâm 197. Ayrıca bk. Nesâî, Sıyâm 78, 82
Buradan ise her ayın içersinde üç günün oruçlu geçirilebileceği anlaşılıyor. Tutmak isteyenler bu şekilde tutabilir. Kaza borcu olanlar kazaya niyet etmelidirler. Kazaya “Niyet ettim Allah rızası için kaza orucu tutmaya” diye niyet edilir. Nafile olarak tutulacaksa da “Niyet ettim Allah rızası için nafile orucu tutmaya” diye edilir.
عَنْ أَنَسٍ أنّ النَّبي صَلَّىَ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إذَا دَخَلَ رَجَبُ قَالَ : اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي رَجَبَ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا رَمَضَانَ
“Allah’ım; Receb ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır!”
(Hadis-i Şerif – Heysemî, Mecmeu’z-zevâid, III)
